Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Υμνοι. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Υμνοι. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Τρίτη 21 Απριλίου 2020
Τετάρτη 1 Απριλίου 2020
Πέμπτη 4 Αυγούστου 2016
Καλό Δεκαπενταύγουστο ! Αγνή Παρθένε Δέσποινα
Ο ύμνος «Ἁγνὴ Παρθένε Δέσποινα» είναι ένας μη λειτουργικός ύμνος, που συνέθεσε ο Άγιος Νεκτάριος Αιγίνης τον 19ο αιώνα μ.Χ., κατά τη διάρκεια της θητείας του ως διευθυντής της Θεολογική Σχολής στην Ριζάρειο της Αθήνας.
Η παράδοση θέλει την Παρθένο να εμφανίζεται ενώπιον του Αγίου Νεκταρίου στο μοναστήρι της Αίγινας, και να του ζητάει να καταγράψει σε χαρτί έναν ιδιαίτερο ύμνο, όπου οι αγγελικές χορωδίες ήταν έτοιμες να το ψάλλουν. Αυτός ο Ύμνος ήταν ο «Ἁγνὴ Παρθένε Δέσποινα».
(Ἀπὸ Ὠδὴ β') Ἦχος πλ.α΄
Ἁγνὴ Παρθένε Δέσποινα, Ἄχραντε Θεοτόκε, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Παρθένε Μήτηρ Ἄνασσα, Πανένδροσέ τε πόκε, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Ὑψηλοτέρα οὐρανῶν, ἀκτίνων λαμπροτέρα, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Χαρὰ Παρθενικῶν Χορῶν, Ἀγγέλων ὑπερτέρα, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Ἐκλαμπροτέρα οὐρανῶν, φωτὸς καθαρωτέρα, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Τῶν οὐρανίων στρατιῶν, πασῶν ἁγιωτέρα, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
(Ἀπὸ Ὠδὴ ε')
Μαρία Ἀειπάρθενε, Κόσμου παντὸς Κυρία, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Ἄχραντε Νύμφη πάναγνε, Δέσποινα Παναγία, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Μαρία Νύμφη Ἄνασσα, χαρᾶς ἡμῶν αἰτία, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Κόρη σεμνὴ Βασίλισσα, Μήτηρ ὑπεραγία, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Τιμιωτέρα Χερουβείμ, ὑπερενδοξοτέρα, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Τῶν ἀσωμάτων Σεραφείμ, τῶν Θρόνων ὑπερτέρα, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
(Ἀπὸ Ὠδὴ δ')
Χαῖρε τὸ ᾆσμα Χερουβείμ, χαῖρε ὕμνος Ἀγγέλων, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Χαῖρε ᾠδὴ τῶν Σεραφείμ, χαρὰ τῶν Ἀρχαγγέλων, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Χαῖρε εἰρήνη καὶ χαρά, λιμὴν τῆς σωτηρίας, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Παστὰς τοῦ Λόγου ἱερά, ἄνθος τῆς ἀφθασίας, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Χαῖρε Παράδεισε τρυφῆς, ζωῆς τε αἰωνίας, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Χαῖρε τὸ ξύλον τῆς ζωῆς, Πηγὴ ἀθανασίας, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
(Ἀπὸ Ὠδὴ ε')
Σὲ ἱκετεύω Δέσποινα, Σὲ νῦν ἐπικαλοῦμαι, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Σὲ δυσωπῶ Παντάνασσα, Σὴν χάριν ἑξαιτοῦμαι, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
(Ἀπὸ Ὠδὴ β')
Κορὴ σεμνὴ καὶ ἄσπιλε, Δέσποινα Παναγία, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
ἐπάκουσόν μου ἄχραντε, κόσμου παντὸς Κυρία, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
(Ἀπὸ Ὠδὴ ε')
Ἀντιλαβοῦ μου ρύσαι με, ἀπὸ τοῦ πολεμίου, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Καὶ κληρονόμον δεῖξον με, ζωῆς τῆς αἰωνίου, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
saint
το βρήκαμε εδώ http://vassileia.blogspot.gr/2016/08/Agni-Parthene-Despoina-Dekapentaugoustos.html?spref=bl
"Η Παναγία στη Δημοτική Μουσική Παράδοση"
Άρθρο της Νεκταρίας Καραντζή "Η Παναγία στη Δημοτική Μουσική Παράδοση", στο τεύχος Ιουλίου - Αυγούστου 2013 του περιοδικού της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος "Εφημέριος"
.jpg&container=blogger&gadget=a&rewriteMime=image%2F*)
Τα τραγούδια της Παναγιάς
Επιχειρώντας να προσεγγίσουμε με τρόπο λαογραφικό το περιεχόμενο των παραδοσιακών τραγουδιών που αφορούν, απευθύνονται ή περικλείουν το όνομα της Θεοτόκου, θα μπορούσαμε να διακρίνουμε τις ακόλουθες κατηγορίες:1. Του Γάμου. Πρόκειται ίσως για τη μεγαλύτερη κατηγορία τραγουδιών, με αναφορά στην Παναγιά. Σε κάθε περιοχή της Ελλάδας, μα κυρίως στα Δωδεκάνησα, ο λαϊκός ποιητής ξεκινά τα παινέματα για τους νιόνυμφους, μόνο αφού ζητήσει από την Παναγιά να κατέβει και να δώσει την ευχή Της. Άλλοτε την ώρα που στολίζεται η νύφη, άλλοτε μετά τη Στέψη, στο γλέντι έξω από την αυλή της Εκκλησιάς, κι άλλοτε την ώρα που ετοιμάζουν τα κουλούρια του γάμου, κάθε τραγούδι της γαμήλιας τελετής εισάγεται με την επίκληση της Θεοτόκου:
"Έλα Παναγιά μου σώσε, νουν και λογισμόν μου δώσε / να παινέσω την κυρά μας και την χρυσοπέρτικά μας" (Ρόδος, Σύμη)
"Ω Παναγιά, Κυρά Ψηλή, με την χρυσή κορώνα / Έλα να δώσεις την ευκήν σ' αυτόν τον αρρεβώνα" (Κάλυμνος)
"Έλα Θεέ τζαι Πανα(γ)ιά με το Μονο(γ)ενή σου / τζι ευλόα μας του 'ην την δουλειάν, που 'ναι που την βουλή σου" (Κύπρος)
2. Της Θάλασσας. Πρόκειται για τραγούδια-προσευχές στην Παναγιά, που λένε οι γυναίκες και οι μανάδες των ναυτικών, περιμένοντάς τους να γυρίσουν από το ταξίδι. Τάματα και παρακλήσεις πλέκονται με αληθινές ιστορίες και κινδύνους της θάλασσας. Συχνά τα τραγούδια αυτά λειτούργησαν ως η "εφημερίδα" της εποχής, περιγράφοντας και διαδίδοντας, από στόμα σε στόμα, τραγουδισμένα, κάποια πραγματικά περιστατικά ναυαγίων και ανθρώπινου πόνου:
"Παναγιά μας, Παναγιά μας, φύλαγέ τα παιδιά μας" (Κάλυμνος)
"Ανάμεσα Τσιρίγο και σε Καβο-Μαλιά /καράβι κινδυνεύει μ' όλη τη σιρμαγιά […]/
Βοήθα Παναγιά μου για να γλυτώσουμε / κι όσα καντήλια έχεις θα σ' τα ασημώσουμε" (Λακωνία)
3. Νανουρίσματα. Σπάνια βρίσκει κανείς παραδοσιακά νανουρίσματα και κανακίσματα, χωρίς το όνομα της Παναγιάς:
"Κοιμήσου με την Παναγιά και με τον Άγιο Γιάννη / Με τον αφέντη τον Χριστό κι ο πόνος σου να γειάνει" (Μ. Ασία)
"Παναγιά μου 'που το Σκιάδι, βλέπε το πρωί και βράδυ / Παναγιά μου ' που το Βάτι, βλέπε το κι εσύ κομμάτι / Παναγιά μου 'που το Θάρρι, κόρην όμορφη να πάρει" (Ασκληπειό Ρόδου)
.jpg){kind=link}
4. Της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης. Στα τραγούδια αυτά περιγράφεται ο πόνος της Θεοτόκου, ως προστάτιδας της Βασιλεύουσας, για την άλωσή της. Η Παναγιά "κλαίγει πικρά" που "τούρκεψεν" η Πόλη, αλλά και εκφράζει την κοινή προσδοκία του υπόδουλου ελληνισμού, ότι κάποτε τα πράγματα θα αλλάξουν. Στέκεται στην πόρτα της Αγια - Σοφιάς, λέγοντας στους τούρκους: "Πάψτε μαστόροι τη δουλειά, μη χάνετε καιρό σας. Εδώ τζαμί δεν γίνεται για να λαλούν χοτζάδες. Εδώ θα μένει Αγια-Σοφιά" (Μακεδονία)
Κι άλλοτε πάλι, συμπάσχοντας με τους ανθρώπους, θρηνεί σα μάνα για τον χαμό της:
"Η Παναγιά αναστέναξε και δάκρυσαν οι 'κόνες" (Ανατ. Θράκη)
"Βοήθα Άη Γιώργη, βοήθα Παναγιά /να πάρουμε την Πόλη και την Αγια Σοφιά" (Ανατ. Θράκη)
5. Ιστορικά. Πέραν από όσα ειδικώς αναφέρονται στην Άλωση της Πόλης, η Παναγία εμφανίζεται και σε μία ακόμα σειρά τραγουδιών που περιγράφουν άλλα ιστορικά γεγονότα, συνήθως καταστροφές, όπως της Μ. Ασίας, της γενοκτονίας του Πόντου ή του ολοκαυτώματος των Ανωγείων της Κρήτης, από τους Γερμανούς το 1944:
"Ω Παναγιά μου Ανωγειανή, που 'σουν αυτή την ώρα / όντεν εβάναν την φωθιά στα ξακουσμένα Ανώγεια" (Κρήτη)
6. Αφιερωμένα αποκλειστικά στη Χάρη της Παναγίας. Πρόκειται για τραγούδια που περιέχουν στίχους εγκωμιαστικούς και παρακλητικούς προς την Θεοτόκο και κυρίως αναφέρονται σε "Παναγίες" πολύ ονομαστών προσκυνημάτων (Πορταϊτισσα, Τήνου κ.ο.κ.). Αυτά δημιουργήθηκαν, ως επί το πλείστον, για να τιμήσουν και να υμνήσουν αποκλειστικά την Παναγιά κάθε τόπου:
"Κυρά μου Πορταϊτισσα, με το μεγάλο δρόμο, να μ' αξιώνει η χάρη σου να 'ρχομαι κάθε χρόνο" (Αστυπάλαια)
"Ω Παναγιά μου Τηνιακιά με το χρυσό τσεμπέρι, κρατάεις τον Μονογενή με το δεξί σου χέρι /Όλος ο κόσμος προσκυνά την εδική σου εικόνα, Ω Παναγιά μου Τηνιακιά με τη χρυσή κορώνα" (……..)
7. Θρήνοι Παναγιάς. Ένα πολύ μεγάλο τμήμα των παραδοσιακών τραγουδιών περιλαμβάνει τους λαϊκούς θρήνους της Μεγάλης Παρασκευής, στους οποίους η Θεοτόκος θρηνεί για τον Μονογενή της. Στα τραγούδια αυτά, περισσότερο από κάθε άλλο, ο λαϊκός ποιητής, ταυτίζει τη συμπεριφορά της με εκείνη της απλής μάνας που θρηνεί για το παιδί της, λιποθυμά στο χαμό, χάνει τα λογικά της, ελπίζει να ξαναδεί ζωντανό το σπλάχνο της. Γι' αυτό οι θρήνοι της Παναγιάς αποτελούσαν πάντα τα πιο παρηγορητικά τραγούδια για τις μητέρες εκείνες που έχουν ζήσει θάνατο παιδιού.
"Άρκοντες αφικράστε μου της Δέσποινας τον θρήνον / πώς κλαίει τον Μονογενή εις τον Σταυρόν εκείνον" (Κύπρος)
Η Παναγιά η Δέσποινα καθόταν μοναχή της την προσευχή της έκαμνε για τον Μονογενή της"/[…]
Η Παναγιά σαν τ' άκουσε πέφτει λιπιθυμάει / σταμνιά νερό της ρίχνουνε, τρία κανάτια μόσχο /
και σαν της ήρθε ο λογισμός και σαν της ήρθε ο νους της / ζητεί μαχαίρι να σφαγεί, φωτιά να πάει να πέσει […]" (Θράκη)
8. Με τη μορφή Τσακισμάτων.Υπάρχουν επίσης πολλά τραγούδια, οπου η αναφορά στην Παναγιά γίνεται μέσω "τσακισμάτων", δηλαδή επαναλαμβανόμενων φράσεων, παρένθετων κατά τη διάρκεια των στίχων, όπως λ.χ. "βόηθα Παναγιά μου", "Παναγιά μου", "βλέπε μας Παναγιά μου".Αυτά, άλλοτε έχουν θέμα σχετικό με την Παναγία (οπότε μπορεί να ανήκουν θεματολογικά σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες), άλλοτε όχι:
"Μια Λυγερή -βόηθα Παναγιά- μια Λυγερή τραγούδαγε" (Βάτικα Λακωνίας)
"Τρία καράβια -βόηθα Παναγιά- τρία καράβια φεύγουνε" (Ανατ. Θράκη)
"Ελάτε όλα τα πουλιά να κάνουμε ζυμάρι -βοήθα Παναγιά μου" (Δωδ/σα)
"Ω Παναγιά Κυ -βλέπε μας Παναγιά μου- ω Παναγιά Κυρά Ψηλή" (Κάλυμνος)
"Δώδεκα ευζωνάκια τ' αποφασίσανε / στην Πόλη για να πάνε -Παναγιά μου- να πολεμίσουνε" (Ανατ. Θράκη)
9. Λοιπά, γενικού περιεχομένου.Εδώ θα μπορούσαμε να κατατάξουμε όλα τα υπόλοιπα, σε θεματολογία, τραγούδια (της ξενιτιάς, της αγάπης κ.ο.κ.) που δεν μπορούν να ενταχθούν σε καμία από τις παραπάνω κατηγορίες. Σε αυτά, η αναφορά στην Παναγιά συνήθως γίνεται ως παράκληση να εκπληρώσει μια επιθυμία, αλλά το πρόσωπό Της δεν είναι αυτό που κατέχει εν τέλει τον πρωταρχικό ρόλο στους στίχους:
Άγια μου Παναγιά μου κι Άγιε Γρηγόρη μου / βοήθα το πουλί μου να 'ρθει στη γνώμη μου" (Μ. Ασία)
"Παναγιά του Μανταλάκη βλέπέ μας το νησάκι" (Πάτμος)
"Συληβριανή μου Παναγιά, στο μπόι του λαμπάδα /
Φύλαγε την αγάπη μου, που 'ναι μακριά στα ξένα" (Σινασός Καππαδοκίας)
Άλλοτε επίσης το όνομά Της χρησιμοποιείται για να αποδείξει το μέγεθος της αγάπης:
"Μαρία λεν την Παναγιά, Μαρία λεν΄ κι εσένα /
κι αν αρνηθώ την Παναγιά, θα αρνηθώ κι εσένα" (Ήπειρος)
Εδώ συναντάμε επίσης και κάποια τραγούδια με ιδιαίτερο περιεχόμενο. Το ένα από αυτά είναι ο πολύ γνωστός χασάπικος της Κωνσταντινούπολης: "Έχε γεια Παναγιά", όπως τουλάχιστον έχει καταγραφεί έως σήμερα. Κατ' άλλη εκδοχή, οι στίχοι του τραγουδιού απαντώνται και ως: "Έχει γεια, πάντα γεια". Όπως και να έχει, η Παναγία ως προστάτιδα της Πόλης, μπορεί να δικαιολογήσει την ύπαρξή της σε αυτό το τραγούδι, έστω και αν γεννώνται απορίες για το νόημα των στίχων: "Έχε γεια Παναγιά, τα μιλήσαμε / όνειρο ήτανε, τα λησμονήσαμε"...
Το δεύτερο είναι ένα καθιστικό της Ανατολικής Θράκης, που συνηθιζόταν να λέγεται την ώρα του τραπεζιού, από τον οικοδεσπότη προς τους καλεσμένους του, στο οποίο περιγράφεται ένα όνειρο με την Παναγιά:
Τα δημοτικά τραγούδια της Παναγιάς, αναρίθμητα στο πέρασμα του χρόνου, θα θυμίζουν πάντα τη ζώσα αγάπη στο πρόσωπό Της από τις γενιές που τα δημιούργησαν, τα διέδωσαν, τα διέσωσαν και μας τα παρέδωσαν. Αγάπη που κανένα άλλο ιερό πρόσωπο της Ορθοδοξίας δεν έχει δεχθεί, σε αυτόν τον βαθμό. Η Παναγιά θα αποτελεί πάντα στην ψυχή του πιστού, σε κάθε εποχή, το οικείο ανθρώπινο πρόσωπο του δημοτικού τραγουδιού, που παρότι ξεπέρασε σε δόξα τους Αγγέλους και τους Αρχεγγέλους, τα Σεραφίμ, τα Χερουβίμ και κάθε τάγμα αγγελικό, παραμένει στην καρδιά του ως η Μητέρα του και η Μητέρα του κόσμου.
Κυριακή 2 Αυγούστου 2015
Παρασκευή 10 Απριλίου 2015
Δος μοι τούτον τον ξένον
Ψάλλει ο δρ Γιώργος Κωνσταντίνου
Απόσπασμα από τον λόγο του αγίου Επιφανίου, αρχιεπισκόπου Κύπρου (4ος -- 5ος αι.)
Ο Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας, επισκέφθηκε τον Πιλάτο και εζήτησε τό πανακήρατο Σώμα του Χριστού, που ακόμη ήταν επάνω στο Σταυρό, για να το ενταφιάσει. Ο άγιος Επιφάνιος Κύπρου, παίρνοντας αφορμή από την ευαγγελική διήγηση, συνθέτει μιά υπέροχη ομιλία, όπου εμφανίζει τόν Ιωσήφ να λέγει προς τον Πιλάτο: "δός μοι τούτον τόν Ξένον".
(Πηγή mkka.blogspot.com/2008/04/blog-post_26.h
Ο ύμνος αυτός διαβάζεται ή ακούγεται στις εκκλησίες τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ μετά την περιφορά του επιταφίου.
Τὸν ἥλιον κρύψαντα τὰς ἰδίας ἀκτίνας,
καὶ τὸ καταπέτασμα τοῦ ναοῦ διαρραγέν, τῷ τοῦ Σωτῆρος θανάτῳ,
ὁ Ἰωσὴφ θεασάμενος, προσῆλθε τῷ Πιλάτῳ καὶ καθικετεύει λέγων·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, τὸν ἐκ βρέφους ὡς ξένον ξενωθέντα ἐν κόσμῳ·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ὁμόφυλοι μισοῦντες θανατοῦσιν ὡς ξένον·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ξενίζομαι βλέπειν τοῦ θανάτου τὸ ξένον·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὅστις οἶδεν ξενίζειν τοὺς πτωχούς τε καὶ ξένους·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν Ἑβραῖοι τῷ φθόνῳ ἀπεξένωσαν κόσμῳ·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ἵνα κρύψω ἐν τάφῳ, ὃς ὡς ξένος οὐκ ἔχει τὴν κεφαλὴν ποῦ κλῖναι·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ἡ Μήτηρ καθορῶσα νεκρωθέντα ἐβόα·
Ὦ Υἱὲ καὶ Θεέ μου, εἰ καὶ τὰ σπλάγχνα τιτρώσκομαι,
καὶ καρδίαν σπαράττομαι, νεκρόν σε καθορῶσα,
ἀλλὰ τῇ σῇ ἀναστάσει θαρροῦσα μεγαλύνω.
Καὶ τούτοις τοίνυν τοῖς λόγοις δυσωπῶν τὸν Πιλᾶτον
ὁ εὐσχήμων λαμβάνει τοῦ Σωτῆρος τὸ σῶμα,
ὃ καὶ φόβῳ ἐν σινδόνι ἐνειλήσας καὶ σμύρνῃ, κατέθετο ἐν τάφῳ
τὸν παρέχοντα πᾶσι ζωὴν αἰώνιον καὶ τὸ μέγα ἔλεος.
(Πηγή http://users.otenet.gr/~gmcr/bible/Ep...)
Τρίτη 7 Απριλίου 2015
Το Τροπάριο της Κασσιανής - Αφιέρωμα
«Κύριε η εν πολλαίς αµαρτίαις περιπεσούσα
γυνή τη σην αισθοµένη θεότητα
µυροφόρου αναλαβούσα τάξιν
οδυροµένη, µύρα σοι προ του ενταφιασµού σου κοµίζει.
Οίµοι λέγουσα ότι νυξ µοι υπάρχει,
οίστρος ακολασίας,
Ζοφώδης Τε και ασέληνος έρως
της αµαρτίας
∆έξαι µου τας πηγάς των δακρύων
ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ, κάµθητι µοι προς τους στεναγµούς της
καρδίας
ο κλίνας τους ουρανούς τη αφάτω σου κενώσει
καταφιλήσω τους αχράντους σου πόδας αποσµήξω τούτους δε πάλιν
τοις της κεφαλής µου βοστρύχοις
Ων εν τω Παραδείσω Εύα το δειλινόν Κρότον τοις ωσίν ηχηθείσα τω φόβω
εκρύβη,
Αµαρτιών µου τα πλήθη
και κριµµάτων µου αβύσσους ης εξιχνιάσει, ψυχοσώστα Σωτήρ µου.
Μη µε την σην δούλην παρίδης ο αµέτρητον έχων το έλεος.»
γυνή τη σην αισθοµένη θεότητα
µυροφόρου αναλαβούσα τάξιν
οδυροµένη, µύρα σοι προ του ενταφιασµού σου κοµίζει.
Οίµοι λέγουσα ότι νυξ µοι υπάρχει,
οίστρος ακολασίας,
Ζοφώδης Τε και ασέληνος έρως
της αµαρτίας
∆έξαι µου τας πηγάς των δακρύων
ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ, κάµθητι µοι προς τους στεναγµούς της
καρδίας
ο κλίνας τους ουρανούς τη αφάτω σου κενώσει
καταφιλήσω τους αχράντους σου πόδας αποσµήξω τούτους δε πάλιν
τοις της κεφαλής µου βοστρύχοις
Ων εν τω Παραδείσω Εύα το δειλινόν Κρότον τοις ωσίν ηχηθείσα τω φόβω
εκρύβη,
Αµαρτιών µου τα πλήθη
και κριµµάτων µου αβύσσους ης εξιχνιάσει, ψυχοσώστα Σωτήρ µου.
Μη µε την σην δούλην παρίδης ο αµέτρητον έχων το έλεος.»
Μεταγραφή του Φώτη Κόντογλου:
Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε πολλές αμαρτίες,
σαν ένοιωσε τη θεότητά σου, γίνηκε μυροφόρα
και σε άλειψε με μυρουδικά πριν από τον ενταφιασμό σου
κι έλεγε οδυρόμενη: Αλλοίμονο σε μένα, γιατί μέσα μου είναι νύχτα κατασκότεινη
και δίχως φεγγάρι, η μανία της ασωτείας κι ο έρωτας της αμαρτίας.
Δέξου από μένα τις πηγές των δακρύων,
εσύ που μεταλλάζεις με τα σύννεφα το νερό της θάλασσας.
Λύγισε στ’ αναστενάγματα της καρδιάς μου,
εσύ που έγειρες τον ουρανό και κατέβηκες στη γης.
Θα καταφιλήσω τα άχραντα ποδάρια σου,
και θα τα σφουγγίσω πάλι με τα πλοκάμια της κεφαλής μου·
αυτά τα ποδάρια, που σαν η Εύα κατά το δειλινό,
τ’ άκουσε να περπατάνε, από το φόβο της κρύφτηκε.
Των αμαρτιών μου τα πλήθη και των κριμάτων σου την άβυσσο,
ποιος μπορεί να τα εξιχνιάση, ψυχοσώστη Σωτήρα μου;
Μην καταφρονέσης τη δούλη σου, εσύ που έχεις τ’ αμέτρητο έλεος.
Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε πολλές αμαρτίες,
σαν ένοιωσε τη θεότητά σου, γίνηκε μυροφόρα
και σε άλειψε με μυρουδικά πριν από τον ενταφιασμό σου
κι έλεγε οδυρόμενη: Αλλοίμονο σε μένα, γιατί μέσα μου είναι νύχτα κατασκότεινη
και δίχως φεγγάρι, η μανία της ασωτείας κι ο έρωτας της αμαρτίας.
Δέξου από μένα τις πηγές των δακρύων,
εσύ που μεταλλάζεις με τα σύννεφα το νερό της θάλασσας.
Λύγισε στ’ αναστενάγματα της καρδιάς μου,
εσύ που έγειρες τον ουρανό και κατέβηκες στη γης.
Θα καταφιλήσω τα άχραντα ποδάρια σου,
και θα τα σφουγγίσω πάλι με τα πλοκάμια της κεφαλής μου·
αυτά τα ποδάρια, που σαν η Εύα κατά το δειλινό,
τ’ άκουσε να περπατάνε, από το φόβο της κρύφτηκε.
Των αμαρτιών μου τα πλήθη και των κριμάτων σου την άβυσσο,
ποιος μπορεί να τα εξιχνιάση, ψυχοσώστη Σωτήρα μου;
Μην καταφρονέσης τη δούλη σου, εσύ που έχεις τ’ αμέτρητο έλεος.
Τροπάριο της Κασσιανής στη ∆ηµοτική Γλώσσα
(Απόδοση Κωστής Παλαµάς)
« Κύριε,
Η γυναίκα που έπεσε, σε τόσες αµαρτίες,
(Απόδοση Κωστής Παλαµάς)
« Κύριε,
Η γυναίκα που έπεσε, σε τόσες αµαρτίες,
σαν άκουσε, σαν ένοιωσε τη θεϊκή σου Χάρη
σαν µυροφόρας ένδυµα, στα κλάµατα πνιγµένη
µύρα προ του θανάτου Σου,εντάφια σου φέρνει,
και ωιµέ, στενάζει, κλαίει και θρηνεί
πολλή µε δέρνει νύχτα
ασέληνη και σκοτεινή έρως της αµαρτίας
νύχτα που φλέγει και κεντά
πόθους ακολασίας.
∆έξου Χριστέ, τα δάκρυα τα πύρινα που χύνω
Συ, που στα σύννεφα τραβάς
της θάλασσας το κύµα.
Γύρισε την συµπόνια Σου, στους στεναγµούς µου,
Συ πώγυρες τους ουρανούς στην θεία γέννησή Σου.
Τα πόδια σου τα άγια, άφησε να φιλήσω
και να σκουπίσω άφησε µε τα ξανθά µαλλιά µου
Τα πόδια, που σαν άκουσε τον κρότο τους η Εύα
το δειλινό µεσ” στην Εδέµ κρύφθηκε από φόβο
Τις τόσες αµαρτίες µου και τη βαθιά Σου κρίση
ποιος να µετρήσει ηµπορεί Χριστέ µου, ψυχοσώστη
Μη µε αφήνεις έρηµη και ταπεινή σου δούλη Σου,
όπου έχεις, ως Θεός άπειρη καλοσύνη».
.
.
Παρεξηγηµένη Αγία
∆υστυχώς µερικοί τα λόγια του Τροπαρίου τα αποδίδουν στην ίδια την Κασσιανή, που δήθεν ήταν αµαρτωλή µε περιπετειώδεις και αµαρτωλούς έρωτες µε τον Αυτοκράτορα Θεόφιλο. ∆ιάφορoι µυθιστοριογράφοι, ανίκανοι να συλλάβουν το µεγαλείο της και τυφλωµένοι από τη µέθη των παθών τους, προσπάθησαν να παραχαράξουν την αλήθεια και να δηµιουργήσουν ένα µύθο, που δυστυχώς στάθηκε ικανός να ξεγελάσει πολλούς. «Την ωραία, αγνή, σοφή παρθένο, τη φιλοσοφούσα και τω Θεώ µόνω ζώσα», όπως γράφει Βυζαντινός χρονογράφος της εποχής της,παρουσίασαν µε σκανδαλώδεις περιπέτειες και αµαρτωλή.
Σύγχρονοι και νεώτεροι χρονογράφoι, όπως ο Γλυκάς, Πτωχοπρόδροµος, Κωδινός, Γεώργιος Αµαρτωλός, Ζωναράς κ.λπ. που έγραψαν για τη ζωή της Κασσιανής, αναφέρουν ότι ήταν απλώς µια υποψήφια νύφη για τον αυτοκράτορα Θεόφιλο.
Τίποτε δεν υπήρξε περισσότερο µεταξύ Κασσιανής και Θεόφιλου ούτε πριν, ούτε µετά τη στιγµή που το χρυσό µήλο δόθηκε στη συνυποψήφιά της νύφη Θεοδώρα. Έτσι η σπουδαία αυτή µορφή της Οσίας Κασσιανής για πολύ κόσµο είναι παρεξηγηµένη και αδικηµένη, όπως και η άλλη µεγάλη Αγία Μαρία Μαγδαληνή, που ενώ δεν υπήρξε τίποτε το αµαρτωλό στη ζωή και της µιας και της άλλης από πολλούς (είτε από άγνοια, είτε από κακή προαίρεση), παρουσιάζονται σαν αµαρτωλές – πόρνες γυναίκες µε φανταστικές και βλάσφηµες ιστορίες…
από άρθρο του Αρχιµανδρίτη Παρθένιου Ηγούµενος Ι. Μ. Ο∆ΗΓΗΤΡΙΑΣ
Γνωρίζουμε ποια ήταν «η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή»;
Αθανάσιος Μουστάκης,Δρ.Θεολογίας
από την Αέναη Επανάσταση
Το απόγευμα της Μεγάλης Τρίτης ψάλλεται στους ορθόδοξους ναούς το τροπάριο της Κασσιανής. Πρόκειται για μία ποιητική απόδοση του περιστατικού που περιγράφεται στα ευαγγέλια και έχει να κάνει με την αμαρτωλή γυναίκα, η οποία έδειξε τη μετάνοιά της πλένοντας τα πόδια του Χριστού με πολύτιμο μύρο και σκουπίζοντάς τα με τα μαλλιά της.
Η ιδιαιτερότητα της πράξης οδήγησε σε συνειρμούς άσχετους με την πραγματικότητα με αποτέλεσμα να πλεχθούν διάφοροι μύθοι σχετικά με την ταυτότητα της γυναίκας και τη σχέση της με το Χριστό.
Από τη Δυτική Χριστιανοσύνη ξεκίνησε η ταύτιση της με την Αγία Μαρία τη Μαγδαληνή, αν και δεν υπάρχει καμία σχετική μαρτυρία, ούτε στα ευαγγέλια ούτε στην κατοπινή παράδοση.
Η ταύτιση αυτή οφείλεται σε σύγχυση δύο διαφορετικών προσώπων που αναφέρονται σε δύο διαφορετικές ευαγγελικές περικοπές στο ευαγγέλιο τουΛουκά. Στο 7ο κεφάλαιο αναφέρεται το περιστατικό με την αμαρτωλή γυναίκα, η οποία έπλυνε τα πόδια του Χριστού με μύρο, δάκρυα και στα σκούπισε με τα μαλλιά της.
Στο επόμενο κεφάλαιο, το 8ο, γίνεται αναφορά στις γυναίκες που ακολουθούσαν το Χριστό κατά τις περιπλανήσεις του στη γη του Ισραήλ. Ανάμεσά τους μνημονεύεται και η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή, η οποία, κατά το παρελθόν, είχε θεραπευθεί από το Χριστό, καθώς ήταν δαιμονισμένη.
Αμέσως μετά την έγερση του Λαζάρου οι οικείοι του παρέθεσαν ευχαριστήριο γεύμα στο Χριστό και τους αποστόλους. Κατά τη διάρκειά του, ενώ η Μάρθα προσπαθούσε να φροντίσει το πλήθος των συνδαιτυμόνων, η Μαρία έκανε αυτό που κανονικά θα έκαναν οι δούλοι της οικογένειας: έπλυνε τα πόδια του καλεσμένου τους. Εκφράζοντας την υπερβάλλουσα ευγνωμοσύνη της αντί για νερό έχυσε μύρο και αντί για πετσέτα χρησιμοποίησε τα μαλλιά της.
Το περιστατικό αυτό που περιγράφεται από τον ευαγγελιστή Ιωάννη (12:1-8) δεν είναι το ίδιο με αυτό στο οποίο πρωταγωνίστησε η αμαρτωλή γυναίκα και στο οποίο αναφέρεται η υμνογραφία του όρθρου της Μ. Τετάρτης.
Η αδελφή του Λαζάρου εξέφραζε την ευγνωμοσύνη της, ενώ η αμαρτωλή την μετάνοιά της.
Η Αγία Κασσιανή ήταν μία πολύ μορφωμένη βυζαντινή αρχοντοπούλα, η οποία κάποια στιγμή έγινε μοναχή και μεταξύ άλλων ασχολήθηκε με τη συγγραφή ύμνων. Το πιο διάσημο έργο της είναι το τροπάριο αυτό, το οποίο είναι γνωστό με το όνομά της. Σε αυτό περιγράφεται το περιστατικό των ευαγγελίων και γίνεται μία σημαντική θεολογική εμβάθυνση για το πρόβλημα της αμαρτίας και τη σημασία της μετάνοιας. Μάλιστα, η αμαρτία συνδέεται ευθέως, όχι με ηθικού τύπου αιτίες, αλλά με το γεγονός της Πτώσης και της διακοπής της κοινωνίας με το Θεό.
Συνεπώς ούτε η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή ούτε η Μαρία η αδελφή του Λαζάρου ούτε η ποιήτρια Αγία Κασσιανή είναι «ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή».
Το όνομα αυτής της γυναίκας είναι άγνωστο σε εμάς, καθώς τα ευαγγέλια διαιωνίζουν και τιμούν την πράξη και τη μετάνοιά της, αλλά δεν διασώζουν το όνομά της.
Η ανώνυμη για εμάς γυναίκα αποτελεί ισχυρότατο παράδειγμα αλλαγής τρόπου σκέψεως και ζωής για όλους μας.
Καλή υπόλοιπη Μεγάλη Εβδομάδα .
.
Κυριακή 5 Απριλίου 2015
Τι σημαίνουν οι ύμνοι «Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται…» και «Τον νυμφώνα Σου βλέπω, Σωτήρ μου, κεκοσμημένον”
Δύο από τα πιο γνωστά τροπάρια της Μ. Εβδομάδας είναι τα «Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται» και «Τον νυμφώνα Σου βλέπω». Ποια είναι όμως η σημασία τους;
«Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός, και μακάριος ο δούλος, ον ευρήσει γρηγορούντα. Ανάξιος δε πάλιν ον ευρήσει ραθυμούντα. Βλέπε ουν, ψυχή μου, μη τω ύπνω κατενεχθείς, ίνα μη τω θανάτω παραδοθείς και της βασιλείας έξω κλεισθείς. Αλλά ανάνηψον κράζουσα· Άγιος, Άγιος, Άγιος ει ο Θεός ημών, διά της Θεοτόκου ελέησον ημάς».
Στα νέα ελληνικά, το τροπάριο λέει (κάπως ελεύθερα):
«Δείτε, έρχεται ο Γαμπρός (Νυμφίος) καταμεσίς της νύχτας, και καλότυχος ο δούλος, που θα τον βρει ξύπνιο, αλλά ανάξιος εκείνος που θα πιαστεί στον ύπνο. Πρόσεχε λοιπόν, ψυχή μου, μην αφεθείς στον ύπνο, για να μην παραδοθείς στο θάνατο και κλειστείς έξω από τη βασιλεία. Αλλά σύνελθε και φώναξε: Είσαι Άγιος, Άγιος, Άγιος, Θεέ μας, μέσω της Θεοτόκου ελέησέ μας».
Ποια είναι η σημασία αυτού του τροπαρίου;
Οι στίχοι παραπέμπουν σε δύο παραβολές, δηλαδή ιστορίες με κάποιο νόημα που είπε ο Χριστός. Η πρώτη φράση προέρχεται από την παραβολή των δέκα παρθένων (κατά Ματθαίον, κεφ. 25, στίχοι 1-13). Λέει ότι δέκα κορίτσια είχαν βγει να προϋπαντήσουν το γαμπρό σε κάποιο γάμο. Όμως εκείνος άργησε και αποκοιμήθηκαν. Και καταμεσίς της νύχτας ακούστηκε φωνή: «Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται!». Οι κοπέλες ξύπνησαν, αλλά «οι λαμπάδες τους» έσβηναν. Οι πέντε απ’ αυτές (οι «φρόνιμες» = συνετές) είχαν μαζί τους λάδι και ανανέωσαν τη φλόγα, αλλά οι άλλες πέντε (οι «μωρές» = επιπόλαιες) δεν είχαν. Έτσι, μέχρι να βρουν να αγοράσουν, ο Γαμπρός μπήκε στο σπίτι του γάμου, έκλεισε η πόρτα και έμειναν απ’ έξω.
Όπως φαίνεται στα λόγια του Χριστού, ο γαμπρός της ιστορίας συμβολίζει το Χριστό, που όλοι περιμένουμε τη Δευτέρα Παρουσία Του, αλλά αυτή καθυστερεί. Θα έρθει ξαφνικά («μέσα στη νύχτα») και τότε κάποιοι θα είναι έτοιμοι να εμφανιστούν μπροστά Του, γιατί θα είναι καλοί άνθρωποι, ενώ κάποιοι άλλοι θα είναι ανέτοιμοι (επειδή φέρθηκαν ανόητα και δε φρόντισαν να καθαρίσουν την καρδιά τους) και θα μείνουν έξω από «το γάμο», δηλαδή τη βασιλεία του Θεού (τον παράδεισο).
Η δεύτερη παραβολή (κατά Λουκάν, κεφ. 12, στίχοι 36-46) μιλάει για κάποιους δούλους, που περιμένουν τον κύριό τους να επιστρέψει από γάμο. Καλότυχος, λέει ο Ιησούς, εκείνος ο δούλος, που ο κύριος θα τον βρει σε επιφυλακή να τον περιμένει, ενώ αλίμονο σ’ εκείνον που θα σκεφτεί «αργεί ο κύριος» και θ’ αρχίσει να μεθοκοπάει, να δέρνει και να καταπιέζει τους άλλους δούλους. Και αυτή η παραβολή δηλώνει ότι ο Χριστός θα επιστρέψει «ως κλέπτης εν νυκτί», σε στιγμή που κανείς δε θα Τον περιμένει.
Εννοείται ότι η στιγμή, για την οποία ο καθένας πρέπει να είναι έτοιμος, είναι η στιγμή του θανάτου μας, που πιθανότατα θα προηγηθεί της Δ. Παρουσίας και είναι ουσιαστικά η στιγμή της κρίσης μας μπροστά στο Θεό. Ας είμαστε έτοιμοι, έχοντας καθαρίσει την καρδιά μας από τα ελαττώματα που μας εμποδίζουν να αγαπήσουμε το Θεό και τον πλησίον μας.
Αυτό ακριβώς είναι και το νόημα του τροπαρίου. Ο ποιητής καλεί την ίδια την ψυχή του να μετανοήσει και να αφεθεί στα χέρια του Θεού, ζητώντας τη βοήθειά Του μέσω της Θεοτόκου, των αγίων και των φωτεινών αγγέλων (η τελευταία φράση λέγεται με όλες αυτές τις παραλλαγές). Το τριπλό «Άγιος, Άγιος, Άγιος» είναι από τον ύμνο των αγγέλων (των Σεραφείμ) που άκουσε ο προφήτης Ησαΐας (Ησαΐας, κεφ. 6) και υποδηλώνει την Αγία Τριάδα.
«Τον νυμφώνα Σου βλέπω…»
Το δεύτερο τροπάριο λέει:
«Τον νυμφώνα Σου βλέπω, Σωτήρ μου, κεκοσμημένον, και ένδυμα ουκ έχω, ίνα εισέλθω εν αυτώ. Λάμπρυνόν μου την στολήν της ψυχής, Φωτοδότα, και σώσον με».
Σε νέα ελληνικά:
«Σωτήρα μου, βλέπω στολισμένο το σπίτι του γάμου, αλλά δεν έχω κατάλληλα ρούχα για να μπω μέσα. Κάνε λαμπερή τη στολή της ψυχής μου, Εσύ που δίνεις το φως, και σώσε με».
Οι στίχοι είναι εμπνευσμένοι από μια άλλη παραβολή του Χριστού, στο κατά Ματθαίον, κεφ. 22, στίχοι 1-14: ένας βασιλιάς παντρεύει το γιο του, αλλά οι καλεσμένοι «αγρόν ηγόρασαν» (η φράση είναι από το Λουκ. 14, 18, όπου υπάρχει η ίδια παραβολή ή μια παρόμοια – εκεί κάποιος λέει: «αγόρασα ένα αγρό (χωράφι) και πρέπει να πάω να τον δω, γι’ αυτό δε μπορώ να έρθω») και δεν πήγαν. Τότε εκείνος έστειλε και κάλεσαν όλους τους φτωχούς και περιθωριακούς, που ήρθαν αντί για τους επίσημους. Είδε όμως κάποιον με ρούχα ακατάλληλα για γάμο και έβαλε να τον πετάξουν έξω, και μάλιστα «στο σκοτάδι»!…
Εννοείται ότι, αφού οι τελικοί καλεσμένοι ήταν φτωχοί, ο Ιησούς δεν εννοούσε ότι ο άνθρωπος διώχτηκε επειδή είχε «κακά ρούχα». Το νόημα είναι ότι είχε κακή ψυχή.
Εδώ λοιπόν ο ποιητής του τροπαρίου παρακαλεί το Χριστό να τον βοηθήσει να γίνει λαμπερή η ψυχή του, να τη «φορέσει» (ως το καταλληλότερο ένδυμα) και να μπορέσει να μπει στο γλέντι του γάμου, δηλ. στον παράδεισο.
Ο Ιησούς ως Νυμφίος
Ο ίδιος ο Χριστός συχνά παρομοίασε τον ερχομό Του με γάμο και τον εαυτό Του με Νυμφίο (γαμπρό). Και στο τέλος της Αποκάλυψης ο παράδεισος συμβολίζεται με μια «πόλη στολισμένη σα νύφη», μέσα στην οποία δεν μπαίνει τίποτε κακό.
Η σημασία αυτής της παρομοίωσης είναι ότι στο πρόσωπο του Χριστού συντελείται ένας «ιερός γάμος» Θεού και ανθρωπότητας: στο γάμο οι δύο σύζυγοι ενώνονται, ενώ στο Χριστό ενώθηκαν Θεός και άνθρωπος, γι’ αυτό ο Χριστός είναι Θεάνθρωπος. Γι’ αυτό ο Χριστός ονομάζεται «Νυμφίος της Εκκλησίας», η σχέση του αντρόγυνου παρομοιάζεται από τον απόστολο Παύλο με τη σχέση Χριστού και Εκκλησίας (στην επιστολή προς Εφεσίους, κεφ. 5, που διαβάζεται κατά την τελετή του γάμου), ενώ το «Άσμα Ασμάτων» (το ερωτικό τραγούδι του βασιλιά Σολομώντα που βρίσκεται στην Παλαιά Διαθήκη) ερμηνεύτηκε από τους χριστιανούς αγίους ως αλληγορία του έρωτα του Θεού και του ανθρώπου.
Ο Θεός, κατά τους αγίους μας, είναι «ερωτευμένος με τον άνθρωπο», γιατί μόνο ένας ερωτευμένος θα μπορούσε να κάνει τέτοια θυσία: να γίνει ταπεινός άνθρωπος (ενώ είναι ο παντοδύναμος Θεός) και ν’ αφήσει να τον βασανίσουν μέχρι θανάτου για να σώσει το δημιούργημά Του. Επίσης, η αγάπη του Θεού είναι «έρως», γιατί Τον κινεί σε ένωση με τον άνθρωπο, όπως οι δύο ερωτευμένοι ενώνονται «οι δύο εις σάρκα μίαν».
Όλα αυτά δεν σκανδαλίζουν τους χριστιανούς, γιατί δεν περιέχουν τίποτε κακό: μιλάνε για την αγάπη του Θεού και για την ένωσή Του με τους ανθρώπους (την αγιότητα). Αυτή την ένωση καλείται να έχει ως σκοπό της ζωής του κάθε χριστιανός. Έτσι, αξιολογεί κάθε πράξη του, στην προσωπική, οικογενειακή, επαγγελματική κ.τ.λ. ζωή του, με γνώμονα αν συμβάλλει σ’ αυτή την ένωση ή την εμποδίζει: στην ένωση με τον Τριαδικό Θεό διά του Χριστού.
Γι’ αυτό ο Χριστός δεν θα μπορούσε να έχει παντρευτεί ή ερωτευτεί μια γυναίκα: όχι γιατί «ήταν ανέραστος» (δεν ήταν, όπως μόλις είπαμε), αλλά γιατί είναι ο Νυμφίος της Εκκλησίας, ερωτευμένος και ενωμένος με τη Νύμφη Του, την ανθρωπότητα. Μόνο αν δεν ήταν Θεός, αλλά ένας κοινός άνθρωπος, τότε δεν είναι αληθινός αυτός ο ιερός γάμος, άρα ούτε η ανάσταση και φυσικά δεν υπάρχει και σωτηρία από το θάνατο. Γι’ αυτό και οι (λανθασμένες) ιδέες ότι δήθεν ήταν παντρεμένος με την αγία Μαρία τη Μαγδαληνή, είναι αντίθετες με τη διδασκαλία και την εμπειρία των αγίων όλων των εποχών για τη Θεότητα του Θεανθρώπου Νυμφίου Ιησού.
Καλή ανάσταση σε όλους μας.
πηγή κειμένου
το βρήκαμε εδώ https://antexoume.wordpress.com/2014/04/13
Θ. Ι. Ρηγινιώτης
Το πρώτο απ’ αυτά λέει:«Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός, και μακάριος ο δούλος, ον ευρήσει γρηγορούντα. Ανάξιος δε πάλιν ον ευρήσει ραθυμούντα. Βλέπε ουν, ψυχή μου, μη τω ύπνω κατενεχθείς, ίνα μη τω θανάτω παραδοθείς και της βασιλείας έξω κλεισθείς. Αλλά ανάνηψον κράζουσα· Άγιος, Άγιος, Άγιος ει ο Θεός ημών, διά της Θεοτόκου ελέησον ημάς».
Στα νέα ελληνικά, το τροπάριο λέει (κάπως ελεύθερα):
«Δείτε, έρχεται ο Γαμπρός (Νυμφίος) καταμεσίς της νύχτας, και καλότυχος ο δούλος, που θα τον βρει ξύπνιο, αλλά ανάξιος εκείνος που θα πιαστεί στον ύπνο. Πρόσεχε λοιπόν, ψυχή μου, μην αφεθείς στον ύπνο, για να μην παραδοθείς στο θάνατο και κλειστείς έξω από τη βασιλεία. Αλλά σύνελθε και φώναξε: Είσαι Άγιος, Άγιος, Άγιος, Θεέ μας, μέσω της Θεοτόκου ελέησέ μας».
Ποια είναι η σημασία αυτού του τροπαρίου;
Οι στίχοι παραπέμπουν σε δύο παραβολές, δηλαδή ιστορίες με κάποιο νόημα που είπε ο Χριστός. Η πρώτη φράση προέρχεται από την παραβολή των δέκα παρθένων (κατά Ματθαίον, κεφ. 25, στίχοι 1-13). Λέει ότι δέκα κορίτσια είχαν βγει να προϋπαντήσουν το γαμπρό σε κάποιο γάμο. Όμως εκείνος άργησε και αποκοιμήθηκαν. Και καταμεσίς της νύχτας ακούστηκε φωνή: «Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται!». Οι κοπέλες ξύπνησαν, αλλά «οι λαμπάδες τους» έσβηναν. Οι πέντε απ’ αυτές (οι «φρόνιμες» = συνετές) είχαν μαζί τους λάδι και ανανέωσαν τη φλόγα, αλλά οι άλλες πέντε (οι «μωρές» = επιπόλαιες) δεν είχαν. Έτσι, μέχρι να βρουν να αγοράσουν, ο Γαμπρός μπήκε στο σπίτι του γάμου, έκλεισε η πόρτα και έμειναν απ’ έξω.
Όπως φαίνεται στα λόγια του Χριστού, ο γαμπρός της ιστορίας συμβολίζει το Χριστό, που όλοι περιμένουμε τη Δευτέρα Παρουσία Του, αλλά αυτή καθυστερεί. Θα έρθει ξαφνικά («μέσα στη νύχτα») και τότε κάποιοι θα είναι έτοιμοι να εμφανιστούν μπροστά Του, γιατί θα είναι καλοί άνθρωποι, ενώ κάποιοι άλλοι θα είναι ανέτοιμοι (επειδή φέρθηκαν ανόητα και δε φρόντισαν να καθαρίσουν την καρδιά τους) και θα μείνουν έξω από «το γάμο», δηλαδή τη βασιλεία του Θεού (τον παράδεισο).
Η δεύτερη παραβολή (κατά Λουκάν, κεφ. 12, στίχοι 36-46) μιλάει για κάποιους δούλους, που περιμένουν τον κύριό τους να επιστρέψει από γάμο. Καλότυχος, λέει ο Ιησούς, εκείνος ο δούλος, που ο κύριος θα τον βρει σε επιφυλακή να τον περιμένει, ενώ αλίμονο σ’ εκείνον που θα σκεφτεί «αργεί ο κύριος» και θ’ αρχίσει να μεθοκοπάει, να δέρνει και να καταπιέζει τους άλλους δούλους. Και αυτή η παραβολή δηλώνει ότι ο Χριστός θα επιστρέψει «ως κλέπτης εν νυκτί», σε στιγμή που κανείς δε θα Τον περιμένει.
Εννοείται ότι η στιγμή, για την οποία ο καθένας πρέπει να είναι έτοιμος, είναι η στιγμή του θανάτου μας, που πιθανότατα θα προηγηθεί της Δ. Παρουσίας και είναι ουσιαστικά η στιγμή της κρίσης μας μπροστά στο Θεό. Ας είμαστε έτοιμοι, έχοντας καθαρίσει την καρδιά μας από τα ελαττώματα που μας εμποδίζουν να αγαπήσουμε το Θεό και τον πλησίον μας.
Αυτό ακριβώς είναι και το νόημα του τροπαρίου. Ο ποιητής καλεί την ίδια την ψυχή του να μετανοήσει και να αφεθεί στα χέρια του Θεού, ζητώντας τη βοήθειά Του μέσω της Θεοτόκου, των αγίων και των φωτεινών αγγέλων (η τελευταία φράση λέγεται με όλες αυτές τις παραλλαγές). Το τριπλό «Άγιος, Άγιος, Άγιος» είναι από τον ύμνο των αγγέλων (των Σεραφείμ) που άκουσε ο προφήτης Ησαΐας (Ησαΐας, κεφ. 6) και υποδηλώνει την Αγία Τριάδα.
«Τον νυμφώνα Σου βλέπω…»
Το δεύτερο τροπάριο λέει:
«Τον νυμφώνα Σου βλέπω, Σωτήρ μου, κεκοσμημένον, και ένδυμα ουκ έχω, ίνα εισέλθω εν αυτώ. Λάμπρυνόν μου την στολήν της ψυχής, Φωτοδότα, και σώσον με».
Σε νέα ελληνικά:
«Σωτήρα μου, βλέπω στολισμένο το σπίτι του γάμου, αλλά δεν έχω κατάλληλα ρούχα για να μπω μέσα. Κάνε λαμπερή τη στολή της ψυχής μου, Εσύ που δίνεις το φως, και σώσε με».
Οι στίχοι είναι εμπνευσμένοι από μια άλλη παραβολή του Χριστού, στο κατά Ματθαίον, κεφ. 22, στίχοι 1-14: ένας βασιλιάς παντρεύει το γιο του, αλλά οι καλεσμένοι «αγρόν ηγόρασαν» (η φράση είναι από το Λουκ. 14, 18, όπου υπάρχει η ίδια παραβολή ή μια παρόμοια – εκεί κάποιος λέει: «αγόρασα ένα αγρό (χωράφι) και πρέπει να πάω να τον δω, γι’ αυτό δε μπορώ να έρθω») και δεν πήγαν. Τότε εκείνος έστειλε και κάλεσαν όλους τους φτωχούς και περιθωριακούς, που ήρθαν αντί για τους επίσημους. Είδε όμως κάποιον με ρούχα ακατάλληλα για γάμο και έβαλε να τον πετάξουν έξω, και μάλιστα «στο σκοτάδι»!…
Εννοείται ότι, αφού οι τελικοί καλεσμένοι ήταν φτωχοί, ο Ιησούς δεν εννοούσε ότι ο άνθρωπος διώχτηκε επειδή είχε «κακά ρούχα». Το νόημα είναι ότι είχε κακή ψυχή.
Εδώ λοιπόν ο ποιητής του τροπαρίου παρακαλεί το Χριστό να τον βοηθήσει να γίνει λαμπερή η ψυχή του, να τη «φορέσει» (ως το καταλληλότερο ένδυμα) και να μπορέσει να μπει στο γλέντι του γάμου, δηλ. στον παράδεισο.
Ο Ιησούς ως Νυμφίος
Ο ίδιος ο Χριστός συχνά παρομοίασε τον ερχομό Του με γάμο και τον εαυτό Του με Νυμφίο (γαμπρό). Και στο τέλος της Αποκάλυψης ο παράδεισος συμβολίζεται με μια «πόλη στολισμένη σα νύφη», μέσα στην οποία δεν μπαίνει τίποτε κακό.
Η σημασία αυτής της παρομοίωσης είναι ότι στο πρόσωπο του Χριστού συντελείται ένας «ιερός γάμος» Θεού και ανθρωπότητας: στο γάμο οι δύο σύζυγοι ενώνονται, ενώ στο Χριστό ενώθηκαν Θεός και άνθρωπος, γι’ αυτό ο Χριστός είναι Θεάνθρωπος. Γι’ αυτό ο Χριστός ονομάζεται «Νυμφίος της Εκκλησίας», η σχέση του αντρόγυνου παρομοιάζεται από τον απόστολο Παύλο με τη σχέση Χριστού και Εκκλησίας (στην επιστολή προς Εφεσίους, κεφ. 5, που διαβάζεται κατά την τελετή του γάμου), ενώ το «Άσμα Ασμάτων» (το ερωτικό τραγούδι του βασιλιά Σολομώντα που βρίσκεται στην Παλαιά Διαθήκη) ερμηνεύτηκε από τους χριστιανούς αγίους ως αλληγορία του έρωτα του Θεού και του ανθρώπου.
Ο Θεός, κατά τους αγίους μας, είναι «ερωτευμένος με τον άνθρωπο», γιατί μόνο ένας ερωτευμένος θα μπορούσε να κάνει τέτοια θυσία: να γίνει ταπεινός άνθρωπος (ενώ είναι ο παντοδύναμος Θεός) και ν’ αφήσει να τον βασανίσουν μέχρι θανάτου για να σώσει το δημιούργημά Του. Επίσης, η αγάπη του Θεού είναι «έρως», γιατί Τον κινεί σε ένωση με τον άνθρωπο, όπως οι δύο ερωτευμένοι ενώνονται «οι δύο εις σάρκα μίαν».
Όλα αυτά δεν σκανδαλίζουν τους χριστιανούς, γιατί δεν περιέχουν τίποτε κακό: μιλάνε για την αγάπη του Θεού και για την ένωσή Του με τους ανθρώπους (την αγιότητα). Αυτή την ένωση καλείται να έχει ως σκοπό της ζωής του κάθε χριστιανός. Έτσι, αξιολογεί κάθε πράξη του, στην προσωπική, οικογενειακή, επαγγελματική κ.τ.λ. ζωή του, με γνώμονα αν συμβάλλει σ’ αυτή την ένωση ή την εμποδίζει: στην ένωση με τον Τριαδικό Θεό διά του Χριστού.
Γι’ αυτό ο Χριστός δεν θα μπορούσε να έχει παντρευτεί ή ερωτευτεί μια γυναίκα: όχι γιατί «ήταν ανέραστος» (δεν ήταν, όπως μόλις είπαμε), αλλά γιατί είναι ο Νυμφίος της Εκκλησίας, ερωτευμένος και ενωμένος με τη Νύμφη Του, την ανθρωπότητα. Μόνο αν δεν ήταν Θεός, αλλά ένας κοινός άνθρωπος, τότε δεν είναι αληθινός αυτός ο ιερός γάμος, άρα ούτε η ανάσταση και φυσικά δεν υπάρχει και σωτηρία από το θάνατο. Γι’ αυτό και οι (λανθασμένες) ιδέες ότι δήθεν ήταν παντρεμένος με την αγία Μαρία τη Μαγδαληνή, είναι αντίθετες με τη διδασκαλία και την εμπειρία των αγίων όλων των εποχών για τη Θεότητα του Θεανθρώπου Νυμφίου Ιησού.
Καλή ανάσταση σε όλους μας.
πηγή κειμένου
το βρήκαμε εδώ https://antexoume.wordpress.com/2014/04/13
Πέμπτη 5 Μαρτίου 2015
Δευτέρα 2 Φεβρουαρίου 2015
ΨΑΛΜΟΙ
ΨΑΛΜΟΙ
Οι Ψαλμοί είναι ένα από τα βιβλία του
κανόνα της Παλαιάς Διαθήκης. Στον ιουδαϊκό κανόνα συναριθμείται με τον τίτλο
Ύμνοι ή Ψαλμοί μεταξύ των βιβλίων που ονομάζονται "Αγιόγραφα", ενώ στον
αντίστοιχο ελληνικό κανόνα εντάσσεται στη συλλογή των Ποιητικών-Διδακτικών
βιβλίων.
Το βιβλίο των Ψαλμών αποτελεί μια συλλογή 150 θρησκευτικών ποιημάτων. Αποτελούν τελειότατα δείγματα λυρικής ποίησης. Ονομάστηκαν έτσι από το «ψαλτήρι», ένα έγχορδο μουσικό όργανο που συνοδεύει την απαγγελία των ποιημάτων αυτών. Επειδή ένα μεγάλο μέρος των ψαλμών συνδέεται με το όνομα του ποιητή βασιλιά Δαβίδ, ολόκληρη η συλλογή αποδόθηκε τελικά σ’ αυτόν. Η σημερινή μορφή του βιβλίου διαιρείται σε πέντε μέρη και είναι το αποτέλεσμα της συνένωσης μικρότερων συλλογών που διαμορφώθηκαν σε διάφορες εποχές.
Η συλλογή περιλαμβάνει διάφορες κατηγορίες ποιημάτων, που με βάση τα φιλολογικά τους χαρακτηριστικά διακρίνονται σε:
α)Ύμνους που εκφράζουν τα συναισθήματα του ποιητή, που δημιουργούνται από την διαπίστωση της παντοδυναμίας, πανσοφίας και αγαθότητας του Θεού όπως παρουσιάζεται στη φύση και στην ιστορία.
β) Ευχαριστήριους που εκφράζουν ευχαριστία και ευγνωμοσύνη προς το Θεό για τη βοήθειά του σε δύσκολες καταστάσεις (ασθένεια, αιχμαλωσία, πολιορκία κ.λπ.).
γ) Θρήνους που εκφράζουν ατομικό ή ομαδικό θρήνο για συντελεσθείσα ή επικειμένη καταστροφή και την παράκληση προς βοήθεια και σωτηρία.
δ) Εξομολογήσεως ή μετανοίας που εκφράζουν την συναίσθηση της αμαρτίας και την ανάγκη συμφιλίωσης του ανθρώπου με το Θεό.
ε) Ιεραποδημητικούς που ψάλλονται από προσκυνητές εκφράζοντας τον πόθο τους να προσκυνήσουν στον Ναό της Ιερουσαλήμ.
στ) Διδακτικούς που περιέχουν θρησκευτικές και ηθικές συμβουλές.
ζ) Ιστορικούς που αναφέρονται σε διάφορα ιστορικά γεγονότα της ζωής των Ισραηλιτών.
η) Βασιλικούς που αναφέρονται σε διάφορα περιστατικά της ζωής των βασιλέων (γέννηση, γάμο, ενθρόνιση κ.λπ.).
θ) Μεσσιανικούς ή Χριστολογικούς που αναφέρονται σε διάφορα περιστατικά της ζωής του Μεσσία.
ι) Εσχατολογικούς που εξυμνούν τη δύναμη του Θεού κατά την έσχατη ημέρα και εκφράζουν την ακλόνητη πεποίθηση σ' Αυτόν.
ια) Εκδικητικούς.
ιβ) Προφητικούς.
ιγ) Προσευχές κ.ά.
Από άποψη περιεχομένου όμως το βιβλίο των Ψαλμών εκτός από την εξύμνηση του μεγαλείου και της δόξας του Θεού, διατυπώνονται υψηλές διδασκαλίες για το θεό, την παρουσία του στην ιστορία, το έλεος και την αγάπη του αλλά και τη δίκαιη κρίση του, τη ζωή και το θάνατο, την αγιότητα και την αμαρτία και προπάντων εκφράζεται η μεσσιανική προσδοκία.
Το βιβλίο των Ψαλμών αποτελεί μια συλλογή 150 θρησκευτικών ποιημάτων. Αποτελούν τελειότατα δείγματα λυρικής ποίησης. Ονομάστηκαν έτσι από το «ψαλτήρι», ένα έγχορδο μουσικό όργανο που συνοδεύει την απαγγελία των ποιημάτων αυτών. Επειδή ένα μεγάλο μέρος των ψαλμών συνδέεται με το όνομα του ποιητή βασιλιά Δαβίδ, ολόκληρη η συλλογή αποδόθηκε τελικά σ’ αυτόν. Η σημερινή μορφή του βιβλίου διαιρείται σε πέντε μέρη και είναι το αποτέλεσμα της συνένωσης μικρότερων συλλογών που διαμορφώθηκαν σε διάφορες εποχές.
Η συλλογή περιλαμβάνει διάφορες κατηγορίες ποιημάτων, που με βάση τα φιλολογικά τους χαρακτηριστικά διακρίνονται σε:
α)Ύμνους που εκφράζουν τα συναισθήματα του ποιητή, που δημιουργούνται από την διαπίστωση της παντοδυναμίας, πανσοφίας και αγαθότητας του Θεού όπως παρουσιάζεται στη φύση και στην ιστορία.
β) Ευχαριστήριους που εκφράζουν ευχαριστία και ευγνωμοσύνη προς το Θεό για τη βοήθειά του σε δύσκολες καταστάσεις (ασθένεια, αιχμαλωσία, πολιορκία κ.λπ.).
γ) Θρήνους που εκφράζουν ατομικό ή ομαδικό θρήνο για συντελεσθείσα ή επικειμένη καταστροφή και την παράκληση προς βοήθεια και σωτηρία.
δ) Εξομολογήσεως ή μετανοίας που εκφράζουν την συναίσθηση της αμαρτίας και την ανάγκη συμφιλίωσης του ανθρώπου με το Θεό.
ε) Ιεραποδημητικούς που ψάλλονται από προσκυνητές εκφράζοντας τον πόθο τους να προσκυνήσουν στον Ναό της Ιερουσαλήμ.
στ) Διδακτικούς που περιέχουν θρησκευτικές και ηθικές συμβουλές.
ζ) Ιστορικούς που αναφέρονται σε διάφορα ιστορικά γεγονότα της ζωής των Ισραηλιτών.
η) Βασιλικούς που αναφέρονται σε διάφορα περιστατικά της ζωής των βασιλέων (γέννηση, γάμο, ενθρόνιση κ.λπ.).
θ) Μεσσιανικούς ή Χριστολογικούς που αναφέρονται σε διάφορα περιστατικά της ζωής του Μεσσία.
ι) Εσχατολογικούς που εξυμνούν τη δύναμη του Θεού κατά την έσχατη ημέρα και εκφράζουν την ακλόνητη πεποίθηση σ' Αυτόν.
ια) Εκδικητικούς.
ιβ) Προφητικούς.
ιγ) Προσευχές κ.ά.
Από άποψη περιεχομένου όμως το βιβλίο των Ψαλμών εκτός από την εξύμνηση του μεγαλείου και της δόξας του Θεού, διατυπώνονται υψηλές διδασκαλίες για το θεό, την παρουσία του στην ιστορία, το έλεος και την αγάπη του αλλά και τη δίκαιη κρίση του, τη ζωή και το θάνατο, την αγιότητα και την αμαρτία και προπάντων εκφράζεται η μεσσιανική προσδοκία.
Δευτέρα 11 Αυγούστου 2014
Ο μικρός παρακλητικός κανόνας (Σε ελεύθερη μετάφραση στην νεοελληνική)
Ευλογητός ο
Θεός ημών, πάντοτε, νυν, και αεί, και εις τούς αιώνας των αιώνων.
Αμήν.
Ας είναι δοξασμένος ο Θεός μας αδιάκοπα, τώρα και πάντοτε και στους ατέλειωτους αιώνες.
Ο Αναγνώστης:
Αμήν (Αληθινά - Γένοιτο).
Ψαλμός 142
Κύριε
εισάκουσον της προσευχής μου, ενώτισαι την δέησίν μου εν τη αληθεία σου,
εισάκουσον μου εν τη δικαιοσύνη σου. Και μη εισέλθης εις κρίσιν μετά τού δούλου
σου, ότι ου δικαιωθήσεται ενώπιόν σου πάς ζων. Ότι κατεδίωξεν ο εχθρός την ψυχήν
μου εταπείνωσεν εις γην την ζωήν μου. Εκάθησε με εν σκοτεινοίς ως νεκρούς αιώνος
και ηκηδίασεν επ’ εμέ το πνεύμα μου, εν εμοί εταράχθη η καρδία μου. Εμνήσθην
ημερών αρχαίων, εμελέτησα εν πάσι τοις έργοις σου, εν ποιήμασι των χειρών σου
εμελέτων. Διεπέτασα προς σε τας χείράς μου, η ψυχή μου ως γη άνυδρός σοι. Ταχύ
εισάκουσόν μου κύριε εξέλιπε το πνεύμα μου. Μη αποστρέψης το πρόσωπόν σου απ’
εμού και ομοιωθήσομαι τοις καταβαίνουσιν εις λάκκον. Ακουστόν ποίησόν μοι το
πρωί το έλεός σου ότι επί σοι ήλπισα. Γνώρισον μοι, Κύριε, οδόν εν η πορεύσομαι
ότι προς σε ήρα την ψυχήν μου. Εξελού με εκ των εχθρών μου, Κύριε, προς σε
κατέφυγον. Δίδαξόν με του ποιείν το θέλημά σου ότι συ ει ο Θεός μου. Το πνεύμα
σου το αγαθόν οδηγήσει με εν γη ευθεία, ένεκα του ονόματός σου, Κύριε ζήσεις με.
Εν τη δικαιοσύνη σου εξάξεις εκ θλίψεως την ψυχήν μου, και εν τω ελέει σου
εξολεθρεύσεις τους εχθρούς μου. Και απολείς πάντας τούς θλίβοντας την ψυχήν μου
ότι εγώ δούλός σου ειμι.
Ψαλμός ΡΜΒ΄(142)
Κύριε, άκουσε προσευχή μου, δέξου τη δέησή μου εν ονόματι της αληθείας σου, άκουσέ με εν ονόματι της δικαιοσύνης σου που προστατεύει κάθε αδικημένο.
Και μη με κρίνεις τον δούλο σου, γιατί, αν θελήσεις να μας κρίνεις, δεν θα δικαιωθεί κανένας από τους ζωντανούς.
Διότι κυνήγησε ο εχθρός (διάβολος) την ύπαρξή μου, ταπείνωσε και εξευτέλισε στην γη την ζωή μου.
Και με κάθισε στα σκοτεινά μέρη του Άδη και κινδυνεύω να πάθω τα όσα παθαίνουν όσοι πέφτουνε στον Άδη.
Γέμισε από αθυμία το πνεύμα μου, γέμισε από ταραχή μέσα μου η καρδιά μου.
Θυμήθηκα παλιές ημέρες που με προστάτευες, και μελέτησα όλα τα έργα που έκανες για μένα, και γενικά μελετούσα τα έργα των χεριών Σου.
Τότε σήκωσα τα χέρια μου, ενώ η ψυχή καιγόταν από πόθο ως η απότιστη γη.
Γρήγορα άκουσέ με, Κύριε, γιατί με εγκαταλείπει το πνεύμα μου.
Μη στρέψεις το πρόσωπό Σου μακριά από εμένα, γιατί θα γίνω όμοιος με τους νεκρούς που είναι στους τάφους.
Κάνε με να ακούσω (νιώσω) το πρωί το έλεός Σου, γιατί σε Σένα έχω στηρίξει τις ελπίδες μου.
Κάνε μου γνωστό, Κύριε, τον δρόμο στον οποίον πρέπει να βαδίζω, για να σε ευαρεστώ γιατί σε σένα ύψωσα την ψυχή μου.
Απάλλαξέ με, από τους εχθρούς μου Κύριε, διότι κατέφυγα για προστασία σε Σένα. Δίδαξέ με, να εκτελώ το θέλημά Σου, διότι Εσύ είσαι ο Θεός μου.
Το Πνεύμα σου το αγαθό, ας με οδηγεί πάντοτε στον ίσιο δρόμο της αληθείας σου. Χάρης του ονόματός σου θα μου δώσεις ζωή
Με τη δικαιοσύνη Σου θα βγάλεις από τη θλίψη την ψυχή μου. Και με το έλεός Σου θα αφανίσεις τους εχθρούς μου.
Και θα καταστρέψεις όλους εκείνους που θλίβουν την ψυχή μου, γιατί εγώ είναι δούλος Σου.
Θεός Κύριος,
και επέφανεν ημίν, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου.
Εξομολογείσθε τω Κυρίω, και επικαλείσθε το όνομα
το άγιον αυτού.
Θεός
Κύριος…
Πάντα τα έθνη εκύκλωσάν με, και τω ονόματι Κυρίου
ήμυνάμην αυτούς,
Θεός
Κύριος…
Παρά Κυρίου εγένετο αύτη, και εστι θαυμαστή εν
οφθαλμοίς ημών.
Θεός
Κύριος...
Και αμέσως λέει ο Χορός: Ήχος δ΄.
Ο Θεός και Κύριος και φανερώθηκε σε μας. Ας είναι ευλογημένος αυτός που έρχεται εν ονόματι Κυρίου.
Στίχ: Δοξολογείτε τον Κύριο και επικαλείσθε το άγιο όνομά Του.
Ο Θεός και Κύριος και φανερώθηκε σε μας. Ας είναι ευλογημένος αυτός που έρχεται εν ονόματι Κυρίου.
Στίχ: Όλα τα έθνη με περικύκλωσαν και – με την επίκληση – του ονόματος του Κυρίου, αμύνθηκα εναντίον τους.
Ο Θεός και Κύριος και φανερώθηκε σε μας. Ας είναι ευλογημένος αυτός που έρχεται εν ονόματι Κυρίου.
Στίχ: Αυτό έγινε από τον Κύριο και είναι θαυμαστό στα μάτια μας.
Ο Θεός και Κύριος και φανερώθηκε σε μας. Ας είναι ευλογημένος αυτός που έρχεται εν ονόματι Κυρίου.
Ήχος δ' Ο υψωθείς εν τω
Σταυρώ.
Τη Θεοτόκω
εκτενώς νυν προσδράμωμεν, * αμαρτωλοί καί
ταπεινοί, και προσπέσωμεν * εν μετανοία,
κράζοντες εκ βάθους ψυχής, * Δέσποινα, βοήθησον
εφ’ ημίν σπλαγχνισθείσα,* σπεύσον, απολλύμεθα
υπό πλήθους πταισμάτων, * μη αποστρέψης σους
δούλους κενούς, * σε γαρ και μόνην ελπίδα
κεκτήμεθα.
Δόξα Πατρί και Υιώ και Αγίω Πνεύματι.
Μετά λένε τα εξής Τροπάρια: Ήχος δ΄.
Ας τρέξουμε τώρα πρόθυμα στη Θεοτόκο εμείς οι αμαρτωλοί και οι ταπεινοί, κι ας πέσουμε στα γόνατα μετανοιωμένοι, φωνάζοντας δυνατά μέσα από τα βάθη της ψυχής μας: Βοήθησέ μας, Κυρία, δείχνοντας προς εμάς ευσπλαχνία. Τρέξε γρήγορα, χανόμαστε από τις πολλές μας αμαρτίες. Μη μας αφήσεις να φύγουμε οι δούλοι σου με άδεια χέρια, διότι εσύ είσαι η μοναδική μας ελπίδα.
Δόξα στον Πατέρα και στον Υιό και στο Άγιο Πνεύμα
Το Απολυτίκιο του αγίου του Ναού.
Και νυν και αεί, και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
Ου σιωπήσωμεν
ποτέ, Θεοτόκε, * τας δυναστείας σου λαλείν οι
ανάξιοι, * ειμή γαρ συ προϊστασο πρεσβεύουσα,
* τις ημάς ερρύσατο εκ τοσούτων κινδύνων; * Τις δε διεφύλαξεν έως νυν ελευθέρους; * Ουκ αποστώμεν, Δέσποινα, εκ σου, * σους γαρ δούλους σώζεις αεί, εκ παντοίων δεινών.
Και τώρα και πάντοτε και τους αιώνες των αιώνων.
Γένοιτο.
Ποτέ δεν θα πάψουμε να μιλούμε, Θεοτόκε, για τις θαυμαστές σου πράξεις εμείς οι ανάξιοι. Γιατί αν εσύ δεν πρωτοστατούσες μεσιτεύοντας, ποιος θα μας γλύτωνε από τόσους πολλούς κινδύνους; Ποιος μας διαφύλαξε μέχρι τώρα ελευθέρους; Δεν θα φύγουμε ποτέ, Κυρία, από κοντά σου, διότι πάντοτε σώζεις τους δούλους σου από κάθε είδους συμφορά.
Δευτέρα 21 Απριλίου 2014
Παρασκευή 18 Απριλίου 2014
Πέμπτη 17 Απριλίου 2014
Τρίτη 15 Απριλίου 2014
Οι υμνογραφικοί διάλογοι του Ρωμανού
Αυτές τις μέρες, στις Ακολουθίες του Νυμφίου, ίσως μας κάνουν ιδιαίτερη εντύπωση τα κοντάκια που διαβάζει ο Αναγνώστης, πριν το Συναξάριον της ημέρας. Τα περισσότερα εξ αυτών αποτελούν έργο του Αγίου Ρωμανού του Μελωδού, που έζησε περίπου το 494 – 556 μ.Χ. και υπήρξε απαράμιλλος συνθέτης ύμνων! Οι συναξαριστές τού καταλογίζουν 1000 περίπου κοντάκια! (Δυστυχώς τα σωζόμενα δεν ξεπερνούν τα 86 και κάποια από αυτά είναι αμφιλεγόμενης γνησιότητας.)
Πρόκειται περί υμνογραφικούς αδάμαντες, που αποκρυπτογραφούν το μεγαλείο της Βυζαντινής ποίησης και ανάγκασαν τον Οδυσσέα Ελύτη να τοποθετήσει τον Ρωμανό, ως κορυφαίο δημιουργό, ανάμεσα στον Πίνδαρο, το Σολωμό, τον Κάλβο, τον Καβάφη!
Από πλευράς στιχουργικής, ως προς τη δομή, τη μορφή και το περιεχόμενο, οι Ύμνοιαυτοί αποτελούν δείγματα εξαίρετης ποιητικής τεχνικής. Ιδιαιτέρως, η τεχνική εκείνη η οποία κατέστησε προσφιλή τα κοντάκιατου Ρωμανού είναι η διηγηματική απλότητα, ο «ανθρωποποιητικός» τόνος και ο ζωντανός – γλαφυρός διάλογος.
Για να αναπτύξει τη διήγηση και να γεννήσει το διάλογο ο Ρωμανός δεν περιορίζεται στο θέμα του, που έχει λάβει από τις Γραφές ή από συναξάρια. Δημιουργεί ερωταποκρίσεις μεταξύ των προσώπων που πρωτοστατούν, αλλά κάποτε και ο ίδιος παρεισφρέει διαλεγόμενος με κάποιο από τα πρόσωπα και εκφράζοντας συναισθήματα και κρίσεις του.
Δειγματοληπτικά, αναφέρομαι σε κάποια αποσπάσματα από υμνολογικούς διαλόγους του, σχετικά με γεγονότα των οποίων «ανάμνησιν ποιούμεθα» την εβδομάδα των Παθών του Κυρίου.
Μέρος Α΄ (Μεγάλη Τρίτη)
Στον Ύμνο του «Εἰς πόρνην», η αμαρτωλή γυναίκα παρουσιάζεται με μεγάλη φυσικότητα να σπεύδει προς τον πωλητή μύρων για να αγοράσει τα κατάλληλα μύρα, προορισμένα για το Νυμφίο Χριστό. Εκεί λοιπόν, στον«μυροπράτην», εξυμνεί το Χριστό και ομυροπράτης αμφιβάλλει αν αυτή έχει χρήματα για να του πληρώσει το αγοραζόμενο εμπόρευμα. Το σχετικό τμήμα με δυσκολία θα μπορούσε σήμερα να αναγνωσθεί στους ιερούς ναούς, διότι πολύ πιθανόν ο ρεαλισμός του να σκανδάλιζε τους πιστούς…
«(…)Νευροῦται μεν ἡ πιστή, ποιεῖται δε τήν σπουδήν πρός τήν τοῦ μύρου ὠνήν, καί παραγίνεται βοῶσα τῶ μυροπράτῃ:
Γυναίκα: _ Δός μοι, εἰ ἔχεις ἄξιον τό μύρον τοῦ φίλου μου, τοῦ δικαίως φιλουμένου καί καθαρῶς, τοῦ πυρώσαντός μου πάντα καί τούς νεφρούς καί τήν καρδίαν. Μηδέν περί τιμήματος νῦν ἀμφιβάλλεις μοι; εἰ δέοι μέχρι δέρματος καί τῶν ὀστέων μου ἑτοίμως ἔχω τοῦ δοῦναι τῶ σπεύσαντι καί ἐλθόντι καθᾶραι ἐκ τῆς ὕλης τοῦ βορβόρου τῶν ἔργων μου»…
Ὁ δε εἰδώς τῆς σεμνῆς τό θερμόν καί πρόθυμον, φησίν αὐτῆ:
Μυροπράτης: _ Λέξον μοι, τις ἐστιν ὅν ἀγαπᾶς; ὅτι τοσοῦτον σε πρός τό αὐτοῦ φίλτρον θέλγει; Ἆρα οὖν ἄξιον τί τούτου τοῦ μύρου μου;
Παραυτά δε ἡ ὁσία ἦρε φωνήν καί βοᾶ σύν παρρησία τῶ σκευαστῆ τῶν ἀρωμάτων:
Γυναίκα: _ Τί λέγεις μοι, ὦ ἄνθρωπε, ἔχειν τι ἄξιον; Οὐδέν αὐτοῦ ἀντάξιον τοῦ ἀξιώματος∙ οὐκ οὐρανός, οὔτε γαῖα, οὐδ΄ ὅλος τοῦτῳ ὁ κόσμος συγκρίνεται…»
Μετάφραση:
"(...) Η πιστή γυναίκα εμψυχώνεται και βιάζεται να αγοράσει το μύρο και στο μυροπώλη φτάνει λέγοντάς του:
Γυναίκα: «Δος μου, αν έχεις, μύρο αντάξιο του Αγαπημένου μου, που δίκαια και άδολα αγαπώ, Αυτού που πυρπόλησε τα μέλη μου και τα νεφρά και την καρδιά μου. Καθόλου μη διστάζεις για το αντίτιμο που θα σου καταβάλω. Και τη σάρκα μου, αν χρειαστεί, και τα κόκκαλά μου έτοιμη είμαι να τα δώσω, αρκεί κάτι να βρω ν᾿ ανταποδώσω σ᾿ Αυτόν που ήρθε κοντά μου με αγάπη για να με καθαρίσει απὸ τη νέκρα της άσωτης ζωής μου"...
Κι εκείνος, καθώς διάβασε της μετανοιωμένης γυναίκας την εγκάρδια αγάπη και τὴν προθυμία, της λέει:
Μυροπράτης: «Πες μου, Ποιος ειναι Αυτός που αγαπάς, που τόσο πολύ σε μάγεψε και σε έλκυσε στην Αγάπη Του;
Έχει άραγε κάτι αντάξιο του μύρου μου;»
Έχει άραγε κάτι αντάξιο του μύρου μου;»
Κι αμέσως έβγαλε φωνή η αγιασμένη, και μιλάει θαρρετά στον αρωματοποιό:
Γυναίκα: «Ω άνθρωπε, γιατί μου λες, «έχεις κάτι αντάξιο;» Δεν υπάρχει τίποτα που να Του παραβγαίνει στην αξία. Ούτε ο ουρανός ούτε η γη ούτε ο κόσμος όλος μπορεί να συγκριθεί με Αυτόν..."
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
