Τρίτη 7 Απριλίου 2015

Το Τροπάριο της Κασσιανής - Αφιέρωμα

 

 
Το τροπάριο της Κασσιανής ψάλλεται το απόγευμα της Μεγάλης Τρίτης, στην ακολουθία του Όρθρου της Μεγάλης Τετάρτης.

«Κύριε η εν πολλαίς αµαρτίαις περιπεσούσα
γυνή τη σην αισθοµένη θεότητα
µυροφόρου αναλαβούσα τάξιν
οδυροµένη, µύρα σοι προ του ενταφιασµού σου κοµίζει.
Οίµοι λέγουσα ότι νυξ µοι υπάρχει,
οίστρος ακολασίας,
Ζοφώδης Τε και ασέληνος έρως
της αµαρτίας
∆έξαι µου τας πηγάς των δακρύων
ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ, κάµθητι µοι προς τους στεναγµούς της
καρδίας
ο κλίνας τους ουρανούς τη αφάτω σου κενώσει
καταφιλήσω τους αχράντους σου πόδας αποσµήξω τούτους δε πάλιν
τοις της κεφαλής µου βοστρύχοις
Ων εν τω Παραδείσω Εύα το δειλινόν Κρότον τοις ωσίν ηχηθείσα τω φόβω
εκρύβη,
Αµαρτιών µου τα πλήθη
και κριµµάτων µου αβύσσους ης εξιχνιάσει, ψυχοσώστα Σωτήρ µου.
Μη µε την σην δούλην παρίδης ο αµέτρητον έχων το έλεος.»
 
Μεταγραφή του Φώτη Κόντογλου:

Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε πολλές αμαρτίες,
σαν ένοιωσε τη θεότητά σου, γίνηκε μυροφόρα
και σε άλειψε με μυρουδικά πριν από τον ενταφιασμό σου
κι έλεγε οδυρόμενη: Αλλοίμονο σε μένα, γιατί μέσα μου είναι νύχτα κατασκότεινη
και δίχως φεγγάρι, η μανία της ασωτείας κι ο έρωτας της αμαρτίας.
Δέξου από μένα τις πηγές των δακρύων,
εσύ που μεταλλάζεις με τα σύννεφα το νερό της θάλασσας.
Λύγισε στ’ αναστενάγματα της καρδιάς μου,
εσύ που έγειρες τον ουρανό και κατέβηκες στη γης.
Θα καταφιλήσω τα άχραντα ποδάρια σου,
και θα τα σφουγγίσω πάλι με τα πλοκάμια της κεφαλής μου·
αυτά τα ποδάρια, που σαν η Εύα κατά το δειλινό,
τ’ άκουσε να περπατάνε, από το φόβο της κρύφτηκε.
Των αμαρτιών μου τα πλήθη και των κριμάτων σου την άβυσσο,
ποιος μπορεί να τα εξιχνιάση, ψυχοσώστη Σωτήρα μου;
Μην καταφρονέσης τη δούλη σου, εσύ που έχεις τ’ αμέτρητο έλεος.
 
Τροπάριο της Κασσιανής στη ∆ηµοτική Γλώσσα
(Απόδοση Κωστής Παλαµάς)
« Κύριε,
Η γυναίκα που έπεσε, σε τόσες αµαρτίες,
σαν άκουσε, σαν ένοιωσε τη θεϊκή σου Χάρη
σαν µυροφόρας ένδυµα, στα κλάµατα πνιγµένη
µύρα προ του θανάτου Σου,εντάφια σου φέρνει,
και ωιµέ, στενάζει, κλαίει και θρηνεί
πολλή µε δέρνει νύχτα
ασέληνη και σκοτεινή έρως της αµαρτίας
νύχτα που φλέγει και κεντά
πόθους ακολασίας.
∆έξου Χριστέ, τα δάκρυα τα πύρινα που χύνω
Συ, που στα σύννεφα τραβάς
της θάλασσας το κύµα.
Γύρισε την συµπόνια Σου, στους στεναγµούς µου,
Συ πώγυρες τους ουρανούς στην θεία γέννησή Σου.
Τα πόδια σου τα άγια, άφησε να φιλήσω
και να σκουπίσω άφησε µε τα ξανθά µαλλιά µου
Τα πόδια, που σαν άκουσε τον κρότο τους η Εύα
το δειλινό µεσ” στην Εδέµ κρύφθηκε από φόβο
Τις τόσες αµαρτίες µου και τη βαθιά Σου κρίση
ποιος να µετρήσει ηµπορεί Χριστέ µου, ψυχοσώστη
Μη µε αφήνεις έρηµη και ταπεινή σου δούλη Σου,
όπου έχεις, ως Θεός άπειρη καλοσύνη».
.

.
Παρεξηγηµένη Αγία
 
ceb1ceb3ceafceb1-cebaceb1cf83cf83ceb9ceb1cebdceae-ceb7-cf85cebccebdcebfceb3cf81ceaccf86cebfcf82-437x640∆υστυχώς µερικοί τα λόγια του Τροπαρίου τα αποδίδουν στην ίδια την Κασσιανή, που δήθεν ήταν αµαρτωλή µε περιπετειώδεις και αµαρτωλούς έρωτες µε τον Αυτοκράτορα Θεόφιλο. ∆ιάφορoι µυθιστοριογράφοι, ανίκανοι να συλλάβουν το µεγαλείο της και τυφλωµένοι από τη µέθη των παθών τους, προσπάθησαν να παραχαράξουν την αλήθεια και να δηµιουργήσουν ένα µύθο, που δυστυχώς στάθηκε ικανός να ξεγελάσει πολλούς. «Την ωραία, αγνή, σοφή παρθένο, τη φιλοσοφούσα και τω Θεώ µόνω ζώσα», όπως γράφει Βυζαντινός χρονογράφος της εποχής της,παρουσίασαν µε σκανδαλώδεις περιπέτειες και αµαρτωλή.
Σύγχρονοι και νεώτεροι χρονογράφoι, όπως ο Γλυκάς, Πτωχοπρόδροµος, Κωδινός, Γεώργιος Αµαρτωλός, Ζωναράς κ.λπ. που έγραψαν για τη ζωή της Κασσιανής, αναφέρουν ότι ήταν απλώς µια υποψήφια νύφη για τον αυτοκράτορα Θεόφιλο.
Τίποτε δεν υπήρξε περισσότερο µεταξύ Κασσιανής και Θεόφιλου ούτε πριν, ούτε µετά τη στιγµή που το χρυσό µήλο δόθηκε στη συνυποψήφιά της νύφη Θεοδώρα. Έτσι η σπουδαία αυτή µορφή της Οσίας Κασσιανής για πολύ κόσµο είναι παρεξηγηµένη και αδικηµένη, όπως και η άλλη µεγάλη Αγία Μαρία Μαγδαληνή, που ενώ δεν υπήρξε τίποτε το αµαρτωλό στη ζωή και της µιας και της άλλης από πολλούς (είτε από άγνοια, είτε από κακή προαίρεση), παρουσιάζονται σαν αµαρτωλές – πόρνες γυναίκες µε φανταστικές και βλάσφηµες ιστορίες…
από άρθρο του Αρχιµανδρίτη Παρθένιου Ηγούµενος Ι. Μ. Ο∆ΗΓΗΤΡΙΑΣ

Γνωρίζουμε ποια ήταν «η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή»;

Αθανάσιος Μουστάκης,Δρ.Θεολογίας
από την Αέναη Επανάσταση
Το απόγευμα της Μεγάλης Τρίτης ψάλλεται στους ορθόδοξους ναούς το τροπάριο της Κασσιανής. Πρόκειται για μία ποιητική απόδοση του περιστατικού που περιγράφεται στα ευαγγέλια και έχει να κάνει με την αμαρτωλή γυναίκα, η οποία έδειξε τη μετάνοιά της πλένοντας τα πόδια του Χριστού με πολύτιμο μύρο και σκουπίζοντάς τα με τα μαλλιά της.
Η πράξη της γυναίκας αυτής έχει ιδιαίτερη σημασία για δύο κυρίως λόγους:

1. Προετοίμασε το Χριστό για την ταφή, καθώς οι Ιουδαίοι συνήθιζαν να αλείφουν τα σώματα των νεκρών τους με ένα μείγμα ρυτίνης και αρωμάτων.
2. Η ένταση της σκηνής δείχνει πόσο μεγάλη ήταν η μετάνοιά της.
Η ιδιαιτερότητα της πράξης οδήγησε σε συνειρμούς άσχετους με την πραγματικότητα με αποτέλεσμα να πλεχθούν διάφοροι μύθοι σχετικά με την ταυτότητα της γυναίκας και τη σχέση της με το Χριστό.
Από τη Δυτική Χριστιανοσύνη ξεκίνησε η ταύτιση της με την Αγία Μαρία τη Μαγδαληνή, αν και δεν υπάρχει καμία σχετική μαρτυρία, ούτε στα ευαγγέλια ούτε στην κατοπινή παράδοση.
Η ταύτιση αυτή οφείλεται σε σύγχυση δύο διαφορετικών προσώπων που αναφέρονται σε δύο διαφορετικές ευαγγελικές περικοπές στο ευαγγέλιο τουΛουκά. Στο 7ο κεφάλαιο αναφέρεται το περιστατικό με την αμαρτωλή γυναίκα, η οποία έπλυνε τα πόδια του Χριστού με μύρο, δάκρυα και στα σκούπισε με τα μαλλιά της.
Στο επόμενο κεφάλαιο, το 8ο, γίνεται αναφορά στις γυναίκες που ακολουθούσαν το Χριστό κατά τις περιπλανήσεις του στη γη του Ισραήλ. Ανάμεσά τους μνημονεύεται και η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή, η οποία, κατά το παρελθόν, είχε θεραπευθεί από το Χριστό, καθώς ήταν δαιμονισμένη.
Αμέσως μετά την έγερση του Λαζάρου οι οικείοι του παρέθεσαν ευχαριστήριο γεύμα στο Χριστό και τους αποστόλους. Κατά τη διάρκειά του, ενώ η Μάρθα προσπαθούσε να φροντίσει το πλήθος των συνδαιτυμόνων, η Μαρία έκανε αυτό που κανονικά θα έκαναν οι δούλοι της οικογένειας: έπλυνε τα πόδια του καλεσμένου τους. Εκφράζοντας την υπερβάλλουσα ευγνωμοσύνη της αντί για νερό έχυσε μύρο και αντί για πετσέτα χρησιμοποίησε τα μαλλιά της.
Το περιστατικό αυτό που περιγράφεται από τον ευαγγελιστή Ιωάννη (12:1-8) δεν είναι το ίδιο με αυτό στο οποίο πρωταγωνίστησε η αμαρτωλή γυναίκα και στο οποίο αναφέρεται η υμνογραφία του όρθρου της Μ. Τετάρτης.
Η αδελφή του Λαζάρου εξέφραζε την ευγνωμοσύνη της, ενώ η αμαρτωλή την μετάνοιά της.

Η Αγία Κασσιανή ήταν μία πολύ μορφωμένη βυζαντινή αρχοντοπούλα, η οποία κάποια στιγμή έγινε μοναχή και μεταξύ άλλων ασχολήθηκε με τη συγγραφή ύμνων. Το πιο διάσημο έργο της είναι το τροπάριο αυτό, το οποίο είναι γνωστό με το όνομά της. Σε αυτό περιγράφεται το περιστατικό των ευαγγελίων και γίνεται μία σημαντική θεολογική εμβάθυνση για το πρόβλημα της αμαρτίας και τη σημασία της μετάνοιας. Μάλιστα, η αμαρτία συνδέεται ευθέως, όχι με ηθικού τύπου αιτίες, αλλά με το γεγονός της Πτώσης και της διακοπής της κοινωνίας με το Θεό.

Συνεπώς ούτε η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή ούτε η Μαρία η αδελφή του Λαζάρου ούτε η ποιήτρια Αγία Κασσιανή είναι «ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή».
Το όνομα αυτής της γυναίκας είναι άγνωστο σε εμάς, καθώς τα ευαγγέλια διαιωνίζουν και τιμούν την πράξη και τη μετάνοιά της, αλλά δεν διασώζουν το όνομά της.
Η ανώνυμη για εμάς γυναίκα αποτελεί ισχυρότατο παράδειγμα αλλαγής τρόπου σκέψεως και ζωής για όλους μας.
Ίσως, μάλιστα, η μετάνοιά της να είναι το κριτήριο για τη δική μας μετάνοια όταν βρεθούμε μπροστά στο θρόνο του Θεού κατά την ώρα της κρίσεως.
Καλή υπόλοιπη Μεγάλη Εβδομάδα .
 
.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...