Γιατί υπάρχει κακό στον κόσμο; ... ποιος το επιτρέπει και για ποιο λόγο; Έχεις αναρωτηθεί ποτέ; Μα τι λέω και βέβαια έχεις αναρωτηθεί... ότι κι αν πρεσβεύουμε, όσες αντιθέσεις και διαφωνίες κι αν έχουμε, ότι επιλογές κι αν κάναμε, μπροστά στην είδηση ότι το κακό με κάποιο τρόπο κάνει την εμφάνισή του ολόγυρά μας, έχουμε πάντα την ίδια απορία: "Γιατί υπάρχει το κακό στον κόσμο;" Ένας τζιχαντιστής αποκεφαλίζει έναν αιχμάλωτο... ένας ανώμαλος βασανίζει ένα παιδί... ένας ισχυρός εξαθλιώνει έναν ανίσχυρο... βία, βία, βία σε όλες τις μορφές, με όλους τους τρόπους, με κάθε λογής μεταμφίεση... τόσες πράξεις μίσους, τόσα λόγια μίσους, τόσες σκέψεις μίσους, σε τόσο διαφορετικές περιστάσεις και στο τέλος πάντα η ίδια απορία: "Γιατί υπάρχει κακό στον κόσμο;" Δε μου άρεσε να μου μένει η απορία κι άρχιζα να διαβάζω ότι θα φαινόταν ικανό να μου δώσει μια απάντηση, πειστική, μια απάντηση που να βγάζει νόημα... Γιατί υπάρχει κακό στον κόσμο; Ψάχνοντας ανακάλυψα, γιατί μερικές απορίες είναι στ' αλήθεια ενοχλητικές γι' αυτόν που τις έχει: Ψάχνοντας κατάλαβα ότι η απορία μου είναι μια από τις πιο υποκριτικές απορίες που έχουν ποτέ ειπωθεί... υποκριτική γιατί ενώ φαίνεται να αναζητά το καλό, στην ουσία με εξαιρεί από το κακό... ωσάν να είμαι εγώ στην απέξω, ωσάν να μην έχω πράξει, να μην έχω πει, να μην έχω σκεφτεί τίποτε που να προκάλεσε κάποτε πόνο σε ένα συνάνθρωπο: για σκέψου το λίγο (έτσι για να μη βασανίζομαι μονάχη μου): όταν αναρωτιέμαι γιατί να υπάρχει το κακό, δεν υπονοώ ότι εγώ με το κακό ουδεμία σχέση έχω; Δεν υπονοώ ότι θα ήθελα έναν κόσμο απαλλαγμένο από το κακό όπως εγώ το αντιλαμβάνομαι, αλλά με εμένα μέσα σ' αυτόν τον κόσμο, λαμπρή εκπρόσωπο των καλών; Μα, άραγε πώς είμαι τόσο σίγουρη ότι ένας κόσμος χωρίς κακό θα έχει χώρο για μένα; Η μήπως ερμηνεύω ως κακό μόνο τις πράξεις των άλλων που με σοκάρουν; Και τι γίνεται με τις δικές μου πράξεις που σοκάρουν τον διπλανό μου; Τι γίνεται με την ειρωνεία μου, την αυστηρότητά του, την απανθρωπιά μου, την υστεροβουλία μου, τη χυδαιότητά μου, την έπαρσή μου; Αυτές να φύγουν ή να μείνουν; Κι αν εγώ δεν προτίθεμαι να αλλάξω απαλλάσσοντας τον κόσμο από τον ενοχλητικό μου χαρακτήρα, τι θα απογίνω αν ποτέ εισακουστεί η ευχή μου να καθαρίσει ο κόσμος από τους κακούς; Βασανιστική έγινε ξαφνικά η απορία μου, γιατί όλο και πιο πολύ συνειδητοποιώ ότι στα χείλη μου απλά δεν ταιριάζει: μια χαρά απορία για αγγέλους, μα για ανθρώπους, υποκρισία... είναι μια απορία που μοιάζει να αρνείται κάθε μορφή αυτοκριτικής και το χειρότερο κάθε μορφή μεταμέλειας... είναι μια απορία που δεν μπορείς να την έχεις αν δεν έχεις το θάρρος να αντέξεις την απάντησή της: Γιατί υπάρχει κακό στον κόσμο; Διότι για να μην υπήρχε θα έπρεπε να καταστραφούμε όλοι! (Αρχ. Ιωάννης Κωστώφ)
Υ.Γ. η απάντηση είναι από το βιβλίο του Αρχιμ. Ιωάννου Κωστώφ, Το όργωμα των δοκιμασιών και ο Θερισμός τους, (Αθήνα 2012)
Η χειραγώγηση της σκέψης και η επιβολή της εξουσίας με κάθε κόστος είναι ο πρωταρχικός στόχος ενός δικτατορικού – τυραννικού καθεστώτος, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχουν εξωφρενικά παραδείγματα διαστρέβλωσης της αλήθειας.
Αυτό ακριβώς πραγματεύεται ο Ιρανός καλλιτέχνης Μπαμπά Ανβάρι στη συγκλονιστική μικρού μήκους ταινία του «Two & Two».
Βασιζόμενος στα γραπτά του Τζόρτζ Οργουελ, ο οποίος στο «1984» έγραφε ότι «ελευθερία είναι να μπορείς να πεις ότι 2+2=4» ο Ανβάρι αντιστρέφει στην πρόσθεση και παρουσιάζει το πως πραγματοποιείται με τη βία η χειραγώγηση της σκέψης.
Σε ένα αυστηρό σχολείο οι μαθητές ενημερώνονται ξαφνικά από τον καθηγητή τους πως 2+2=5 και από εδώ και στο εξής είναι υποχρεωμένοι να τηρούν αυτή την πρόσθεση.
Ωστόσο, υπάρχει ένας μαθητής που αντιστέκεται τονίζοντας ότι «δύο και δύο ίσον τέσσερα, πάντα έτσι ήταν και αυτό δεν αλλάζει».
Η κόντρα του με τον αυστηρό καθηγητή φθάνει στο σημείο ο μαθητής να βρεθεί μπροστά σε ένα εκτελεστικό απόσπασμα και να χάσει τη ζωή του παλεύοντας για το αυτονόητο...
Υ.Γ.: Θα μπορούσε κάλλιστα να αξιοποιηθεί στην Γ΄ Λυκείου και στα πλαίσια του μαθήματος
9. Η ΒΟΥΛΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΓΙΑ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΥΝΑΜΗ - Άνθρωπος ή Υπεράνθρωπος;
(Μουσική, Στίχοι και τραγούδι Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας, από τον δίσκο Τρύπιες Σημαίες)
Πόσα ποτάμια αίμα, πόσα ποτάμια δάκρυ
Και πόσα παρακάλια θέλεις ακόμα από μας…
Τώρα που τρελαθήκαμε και λύσσαξε η μπόρα
Αν ήσουνα ποτέ εδώ, πες μου πού είσαι τώρα…
Αν είσαι Θεός γιατί δεν μας λυπάσαι,
Αν είσαι Θεός γιατί δεν μας μιλάς
Αν είσαι Θεός γιατί δεν μας θυμάσαι
Γιατί γυρνάς την πλάτη γιατί μας παρατάς;
Φτύνουνε τ' όνομά σου κατώτεροι θεοί
Ουρλιάζουνεκατάρες, γιατί σιωπάς εσύ;
Κρατάνε τις ζωές μας του δαίμονα τα κτήνη
Αν είμαστε παιδιά σου εμείς, γιατί νικάν αυτοί;
Γιατί νικάν εκείνοι;
Ερμηνευτικά σχόλια
Πόσα ποτάμια αίμα, δάκρυ: Ένα συγκλονιστικό τραγούδι, κραυγή αγωνίας και προσευχή συνάμα στο Θεό, για την αδικία του κόσμου. Αίμα από τους πολέμους και τις καταστροφές στα πεδία των μαχών στα δάκρυα από την κρίση, από την αδικία,την φτώχεια, τις αρρώστιες, το θάνατο, το κακό γενικά που φαίνεται να κυριαρχεί στη ζωή μας. Νεώτεροι και μεγαλύτεροι νιώθουμε τη λύπη. Νιώθουμε την απελπισία,κάποτε και την αγωνία για το τι πρόκειται να συμβεί. Για το αν υπάρχει δρόμος και ελπίδα. Και πόσα παρακάλια θέλεις ακόμα από μας: Αυθόρμητο το ερώτημα - γιατί; - αυθόρμητο το βλέμμα στον ουρανό και η ελπίδα στο Θεό να σταματήσει όλα αυτά, να ξαναδώσει τη ζωή και να άρει τις συνέπειες της τρέλας μας. Ο κάθε άνθρωπος προσεύχεται, παρακαλεί το Θεό και απάντηση σε συλλογικό επίπεδο δεν έρχεται. Ίσως στην καθημερινότητά μας ον Θεός να παρεμβαίνει, αλλά στο σύνολο του κόσμου τα πράγματα πορεύονται κατά πώς θέλουνε οι Ισχυροί της γης. Τώρα που τρελαθήκαμε: Η δύναμη των ισχυρών δημιουργεί μια τρέλα. Χιλιάδες παιδιά και άνθρωποι υποφέρουν, εξαιτίας της τρέλας των δυνατών που θέλουν να επιβάλουν το νόμο τους, χωρίς ανθρωπιά, δέσμιοι των οικονομικών συμφερόντων και της δύναμης των Αγορών, των μεγάλων εταιρειών, των βιομηχανιών όπλων και κυρίως των ΜΜΕ, που καθορίζουν την πορεία της κοινωνίας μας. Αν ήσουνα ποτέ εδώ: Όταν βλέπει κανείς όλα αυτά, τότε νιώθει βαθιά την αγωνία και το ερώτημα "Πού είναι ο Θεός".Αυτή η απουσία, αυτή η σιωπή του Θεού γεννά αμφιβολίες για το αν ποτέ υπήρξε. Για το αν στάθηκε ποτέ δίπλα στον άνθρωπο.Πάντως, στην δυσκολία και την κρίση η κραυγή της αγωνίας είναι εντονότερη. Αν είσαι Θεός: πρόκληση προς το Θεό να απαντήσει. Να αποδείξει με τον τρόπο που η Θεϊκή Του δύναμη μπορεί στην επικράτηση του κακού. Να σώσει τον κόσμο και τους ανθρώπους από την απόγνωση.Θυμίζει την φράση των Φαρισαίων κάτω από το Σταυρό του Χριστού και τη φράση του ενός ληστή να κατεβεί ο Χριστός από το Σταυρό, να γλιτώσει τον εαυτό Του από το θάνατο και την ίδια στιγμή και τους ληστές. Ο Χριστός δεν απάντησε στις προκλήσεις αυτές. Όχι γιατί δεν μπορούσε, αλλά γιατί δεν ήθελε. Γιατί δεν μας λυπάσαι, γιατί δεν μας μιλάς, γιατί δεν μας θυμάσαι; Βαθιά αγωνία. Τα ερωτήματα συνεχίζονται καταιγιστικά. Θέλει ο άνθρωπος απάντηση από το Θεό.Θέλει να γίνει το καλό. Θέλει ένα Θεό δικαστή και κριτή του κόσμου. Λησμονεί ότι ο Θεός δεν ήρθε για να κρίνει τον κόσμο, αλλά για να σώσει τον κόσμο. Να δώσει στους ανθρώπους την πίστη, την δύναμη, την αγάπη να παλέψουν να διορθώσουν την πορεία της ζωής τους, αλλά και να προχωρήσουν με διαφορετικό ήθος σ’ αυτή. Αν οι άνθρωποι αρνούνται να κάνουν αυτό το βήμα, στην ουσία αρνούνται την παρουσία του Θεού. Τα θέλουν έτοιμα. Άλλος να αποφασίσει για λογαριασμό τους και να δράσει. Φτύνουνε το όνομά σου κατώτεροι θεοί: Το χρήμα, η εξουσία, οι ισχυροί, τα όργανα του διαβόλου, αυτοί που νιώθουν άτρωτοι και αυτάρκεις και αντιμετωπίζουν τη ζωή ως θεοί και περιφρονούν το Θεό. Αυτοαναγορεύονται θεοί στη θέση Του και δίνουν την αίσθηση ότι κυβερνούν τον κόσμο. Γιατί σιωπάς εσύ;Κι όμως, η σιωπή είναι ο τρόπος του Θεού. «Ο δε Ιησούς εσιώπα».Μπροστά στον Πιλάτο, όταν δικαζόταν ο Χριστός, δεν μίλησε στην αδικία. Στην κακία. Στην καταδίκη. Παρότι θα μπορούσε και να αποστομώσει τους κατηγόρους Του, αλλά και να τους καθυποτάξει, παραμένει ταπεινά σιωπηλός. Μέσα στη σιωπή Του φαίνεται ότι νικιέται. Ο σταυρός είναι συνδεδεμένος με την σιωπή. Όμως την ίδια στιγμή έρχεται και η Ανάσταση. Η σιωπή είναι ο τρόπος μέσα από τον οποίο ο άνθρωπος μπορεί να ανοιχτεί στην Ανάσταση, στη νίκη της καλοσύνης και της ζωής. Γιατί νικάν αυτοί, γιατί νικάν εκείνοι; Οι δαίμονες και όσοι ζουν χωρίς Θεό φαίνεται ότι νικούνε και το Θεό. Το ερώτημα ανακύπτει εύλογο: «γιατί;». Κι όμως ο Θεός δεν φαίνεται να βιάζεται. Οι άνθρωποι όμως δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε αυτό που γίνεται και θέτουν με όση δύναμη ψυχής διαθέτουν το ερώτημα. Αν είμαστε παιδιά σου: Πόσο αισθανόμαστε παιδιά του Θεού; Είμαστε παιδιά Του όταν τα πράγματα πάνε καλά στη ζωή μας ή πάντοτε;Βλέπουμε την παρουσία του Θεού σε κάθε όψη της ζωής, καλή και κακή, ή επιλέγουμε να είμαστε παιδιά Του στις δυσκολίες, με αποτέλεσμα αν τα πράγματα δεν έρθουν όπως τα θέλουμε να απογοητευόμαστε ή θέλουμε να είμαστε κοντά Του για να μας τα προσφέρει κατά το θέλημά μας; Συνήθως, όταν όλα είναι καλά ξεχνάμε το Θεό, ή πρακτικά ζούμε σαν ο Θεός να δημιούργησε τον κόσμο κι απόκει και πέρα τίποτα να μην τον κάνει να ασχολείται μ'Αυτόν (αίρεση του ντεϊσμού). Ο Θεός όμως έστειλε τον Υιό Του, τον Χριστό στον κόσμο, για να σώσει τον κόσμο.Και η σωτηρία περνά και μέσα από τις λύπες.Δεν μπορεί να γίνεται κατά το θέλημά μας.
Β. Χρειαζόμαστε το Θεό ή μπορούμε να τα καταφέρουμε και μόνοι μας;
Ο Θεός δεν είναι άδικος, σέβεται την ελευθερία του ανθρώπου, ακόμη κι αν ο άνθρωπος τον υβρίζει και τον απορρίπτει. Μάλιστα ο Θεός γνωρίζει να περιμένει την μετάνοια του ανθρώπου και την επιστροφή του, παρότι αν κάποιος από εμάς είχε τη δύναμη του Θεού δεν ξέρουμε αν θα ανεχόταν τις προσβολές και την απόρριψη. Αυτό είναι το μεγαλείο της ταπείνωσης που ο Θεός μας δείχνει. Άλλωστε, η υπέρτατη πράξη δικαιοσύνης του Θεού ήταν ο ερχομός του Χριστού στον κόσμο, για να σώσει τον κόσμο. Από κει και πέρα ο Θεός δεν παραβιάζει την ελευθερία του ανθρώπου. Είμαστε υπεύθυνοι για τον κόσμο μας και η Εκκλησία δεν ζητά από τον χριστιανό να κρυφτεί στο καβούκι του και να προσεύχεται απλώς, αλλά να συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορεί να ζει εκτός της πραγματικότητας. Είμαστε χριστιανοί σημαίνει ότι πρέπει να παλέψουμε για να ζήσει ο κόσμος μας! Πολλά από όσα συμβαίνουν στη ζωή, επιτρέπει ο Θεός να γίνουν, για να σωθεί ο άνθρωπος. Αν δεν σωθούμε, όσο καλά και να περάσουμε, τότε δεν έχει νόημα η ζωή μας. Ο Θεός δεν μας βασανίζει, αλλά μας παιδαγωγεί, από αγάπη. Ο χρυσός μέσα στη φωτιά γίνεται λαμπρότερος και καθαρότερος.Ο πειρασμός και η θλίψη είναι το εισιτήριο για τη βασιλεία των ουρανών κι εδώ έχει αξία να μην το ξεχνούμε, ότι ακόμα κι αν υποφέρουμε, αν δοξάζουμε το Θεό, υπομένουμε, αγαπούμε και ελπίζουμε στο θέλημά Του, θα σωθούμε και θα γευτούμε τα αγαθά της αιωνιότητας, που είναι καρπός της αγάπης του Θεού! Χρειάζεται πάνω απ' όλα πίστη!Ο Άγιος Αντώνιος έλεγε: "Πάρε τις θλίψεις και τους πειρασμούς" και κανένας δεν θα μπορέσει να σωθεί! Χρειαζόμαστε το Θεό οι άνθρωποι, για να μπορούμε μέσα από το Ευαγγέλιό Του, μέσα από την πίστη σ’ Αυτόν να μην δεχόμαστε την αδικία, αλλά ούτε και να αδικούμε. Ακόμη κι αν τα πράγματα φαίνονται δύσκολα,αν έχουμε εμπιστοσύνη στη δύναμη του Θεού, Εκείνος θα μας δώσει στον κατάλληλο καιρό ό,τι είναι καλό για μας. Από την άλλη, επειδή έχουμε κατασκευάσει έναν κόσμο από τον οποίο απουσιάζει η ενεργός Παρουσία του Θεού είμαστε έτοιμοι τελικά και να απορρίψουμε τον ίδιο τον Δημιουργό μας. Εδώ γίνεται και πάλι αυτοεκπληρούμενη προφητεία η κατάστασή μας. Εμείς διώξαμε το Θεό από τον κόσμο,κάναμε έναν κόσμο που δεν βλέπεται εξαιτίας της αμαρτίας και του κακού και στη συνέχεια κατηγορούμε το Θεό που δεν παρεμβαίνει για να τον διορθώσει και επειδή ο Θεός δεν λειτουργεί με τα δικά μας κριτήρια λέμε ότι δεν υπάρχει.Χρειαζόμαστε μετάνοια, αγώνα προσωπικό και κοινωνικό και την ίδια στιγμή να είμαστε βέβαιοι ότι ο Θεός μας αγαπά και δεν θα μας εγκαταλείψει. Ιδίως στην περίοδο της κρίσης ο καθένας μας, άλλος λιγότερο και άλλος περισσότερο, ας παλέψουμε με κάθε τρόπο, με τον λόγο, την ελεημοσύνη, αλλά και την αλλαγή της ζωής μας να δείξουμε ότι πιστεύοντας στο Θεό δεν χάνεται η ελπίδα. Είδαμε αυτό το διάστημα στην Λαμπεντούζα της Ιταλίας να βουλιάζουν από τους λαθρέμπορους πλοία με λαθρομετανάστες και άνθρωποι να πνίγονται. Η κακία είναι πολύ μεγάλη και η σκληρότητα. Την ίδια στιγμή όμως, αν πιστεύουμε στο Θεό, θα γνωρίζουμε ότι οι ψυχές πηγαίνουν κοντά Του και κρίνονται από Εκείνον με τον τρόπο που Αυτός γνωρίζει, αλλά και αποτελεί ο θάνατος αυτών των ανθρώπων ένα καμπανάκι για να μας δείξει ο Θεός την άδικη πορεία μας. Στο χέρι μας είναι να αλλάξουμε.
