«Ησαΐα χόρευε...». Το πρώτο από τα τρία χαρμόσυνα Τροπάρια που ψάλλονται κατά τη διάρκεια της κυκλικής περιστροφής των νεονύμφων «περί το τραπεζίδιον» αναφέρεται στην Παρθένο Μαρία. Είναι ένας ύμνος προς την Παναγία που αξιώθηκε για την ταπεινοσύνη της και την αρετή της να συλλάβει με τρόπο θαυματουργικό και να γεννήσει τον Ιησού Χριστό, το Θεάνθρωπο και Σωτήρα μας.
Η Θεοτόκος, κατά την ορθόδοξη διδασκαλία, είναι των «βροτών η σωτηρία» (δ´ τροπ. η´ ωδής Ακαθ. ύμνου), η «τον αχώρητον Θεόν εν γαστρί χωρήσασα» (θ´ ωδή Μ. Τρίτης), το «δοχείον του αστέκτου» και το «χωρίον του απείρου Πλαστουργού» (θ´ καταβ. Πεντηκοστής), «η μόνη άμωμος εν γυναιξί» (γ´ τροπ. θ´ ωδής Ακαθ. ύμνου), η «γέφυρα» η «μετάγουσα τους εκ γής προς ουρανόν» (γ´ οίκος Ακαθ. ύμνου), «του πεσόντος Αδάμ η ανάκλησις», «των δακρύων της Εὔας η λύτρωσις» (α´ οίκος Ακαθ. ύμνου), είναι αυτή από την οποία σαρκώθηκε, «εξ ής Θεός εσαρκώθη» (κάθισμα Θεοτοκίο του Όρθρου πλαγ. δ´ ήχου), ο Λόγος του Θεού και πάμπολλα άλλα. Γι᾿ αυτό κάθε δοξολογία προς τον Υιό της Παρθένου είναι ταυτόχρονα μακαρισμός προς την Παναγία Μητέρα.
Η μνεία του Προφήτη Ησαΐα στο τροπάριο έχει φυσικά το λόγο της. Ο Ησαΐας προφήτευσε αρκετούς αιώνες πρό Χριστού τη σάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού με τα εξής λόγια· «Ιδού η Παρθένος εν γαστρί έξει· και τέξεται υιόν, και καλέσουσι το όνομα αυτού Εμμανουήλ» (7,14). Το όνομα Εμμανουήλ είναι εβραϊκό και σημαίνει «μεθ᾿ ημών ο Θεός». Η λέξη Ανατολή στους Εβραίους είχε και θρησκευτικό χαρακτήρα· «Ιδού ανήρ, Ανατολή όνομα αυτώ», λέγει ο προφήτης Ζαχαρίας (6,12). Ανατολή, λοιπόν, είναι ο ίδιος ο Θεός, «η άναρχος Θεότης» κατά τον Ισίδωρο τον Πηλουσιώτη. «Επεσκέψατο ημάς ανατολή εξ ύψους» λέει ο ευαγγελιστής Λουκάς (α´ 78) και εννοεί το Χριστό που κατέβηκε από τον ουρανό με τη θεία του ενανθρώπηση. Στην υμνογραφία των Χριστουγέννων ῾ο Χριστός αποκαλείται «Ήλιος της Δικαιοσύνης», «εξ ύψους ανατολή» και «ανατολή ανατολών» (βλ. απολυτ. και εξαποστειλ. της εορτής).
Τί μπορεί να σημαίνει όμως το τροπάριο αυτό για τους νεονύμφους; Οπωσδήποτε πέρα από το χαρμόσυνο τόνο του που διαχέεται και αντανακλάται στα πρόσωπα των νεονύμφων που αξιώθηκαν κι αυτοί να «χορέψουν το χορό του Ησαΐα», κατά τη λαϊκή έκφραση, και πέρα από την ενδόμυχη προσμονή να χαρούν κι αυτοί τη χαρά της τεκνογονίας, το σπουδαιότερο μήνυμα του τροπαρίου προς τους νεονύμφους, κατά την ταπεινή μας γνώμη, είναι άλλο.
Η σεμνή κόρη της Ναζαρέτ, αυτή «η δούλη Κυρίου», ήταν η ενσάρκωση της απόλυτης υπακοής στο Θεό· ήταν η ταπεινή και αθόρυβη εργάτρια των εντολών του Θεού· απέπνεε το άρωμα της ανεπιτήδευτης και πραγματικής ευλάβειας· ήταν ολοκληρωτικά αφοσιωμένη στο Θεό· ήταν κατά κυριολεξία «κεχαριτωμένη», την είχε δηλαδή επισκιάσει πέρα για πέρα η χάρη του Θεού. Γι᾿ αυτό και κρίθηκε άξια της ύψιστης τιμής να κυοφορήσει το Σωτήρα του κόσμου, να γίνει βοηθός του Θεού στο έργο της αποκατάστασης και της δικαίωσης του ανθρώπου, να γίνει «η πύλη της σωτηρίας» (ιθ´ οίκος Ακαθ. ύμνου) για το ανθρώπινο γένος. Γι᾿ αυτό τη μακαρίζουν «πάσαι αι γενεαί».
Υπόδειγμα προς μίμηση, λοιπόν, άριστο η Παναγία για όλους μας. Υπογραμμός και οδοδείκτης για την πορεία των νεονύμφων. Αν γνήσια είναι η προσπάθειά τους προς την κατεύθυνση αυτή, προς το δρόμο που μάς υπέδειξε εκείνη, τότε πλούσια θα είναι η αμοιβή και η «ανταπόδοση» του Θεού, τότε ευλογημένη θα είναι η συμβίωσή τους και ολοκληρωμένη η οικογενειακή τους χαρά και ευτυχία.
Θα ήθελα επιπροσθέτως να σημειώσω και τα εξής σχετικά με το τροπάριο τούτο και τη σημασία του στην όλη Ακολουθία του στεφανώματος. Με το «Ησαΐα χόρευε...» η Ακολουθία του στεφανώματος φτάνει στο αποκορύφωμά της. Η στιγμή αυτή είναι επισημότατη. Μετά το «χορό του Ησαΐα» είναι αδύνατο πιά να προσβληθεί νομικά το έγκυρο του γάμου και κατασφαλίζεται μια για πάντα και αμετάθετα η ένωση, ο δεσμός των νεονύμφων. Ο θρησκευτικός αυτός χορός -παρόμοιο χορό έχουμε και κατά την τέλεση των μυστηρίων του βαπτίσματος και της ιεροσύνης- ερμηνεύεται ως έκφραση πνευματικής και ουράνιας ευθυμίας για τη μυστική ένωση των νεονύμφων και πνευματικής αγαλλίασης για την έκχυση σ᾿ αυτούς «άνωθεν» της θείας χάρης και δωρεάς.
Με το «χορό του Ησαΐα» διαλαλείται ακόμη, κατά τον παραστατικότερο τρόπο, ο σκοπός του γάμου, ο οποίος βέβαια αποβλέπει στη δημιουργία οικογένειας, στη γέννηση δηλαδή και στη μόρφωση νέων μελών της Εκκλησίας του Χριστού· εξασφαλίζεται έτσι, με την ενεργό συμμετοχή του ανδρόγυνου, η συνέχεια στο απολυτρωτικό έργο του Εμμανουήλ. Με τη μνεία εξάλλου του ονόματος της Παρθένου τονίζεται πώς και σ᾿ αυτόν ακόμη το γάμο υπάρχει παρθενία και εγκράτεια, υπό ευρύτερη βέβαια έννοια και υπό το πνεύμα της χριστιανικής διδασκαλίας εννοούμενη, η οποία διδασκαλία δεν πάει κόντρα προς τη φύση και δεν απαγορεύει τις χαρές του έγγαμου βίου, αλλά δεν επιδοκιμάζει και την κάθε είδους διαστροφή και ηθική παρεκτροπή (βλ. Α´ Κορ. Ζ´ 4-5).
Τέλος θα ήθελα να προσθέσω πώς χορούς με θρησκευτικό χαρακτήρα, ζωηρότερους μάλιστα, συναντούμε και στην Π.Δ. (π.χ. Έξοδ. 15,20–21), αλλά και στην ελληνική αρχαιότητα, όπως π.χ. φανερώνει ο ευριπίδειος στίχος· «στήσομεν άρ᾿ αμφί βωμόν, ώ πάτερ, χορούς;» (Ιφιγ. εν Αυλίδι, στίχ. 676).
Από το βιβλίο «Η ιερολογία του θρησκευτικού ορθοδόξου Γάμου»
Θωμά Ν. Ζήση, Φιλολόγου-Γυμνασιάρχου
http://xristianos.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.