Αυτές τις μέρες, στις Ακολουθίες του Νυμφίου, ίσως μας κάνουν ιδιαίτερη εντύπωση τα κοντάκια που διαβάζει ο Αναγνώστης, πριν το Συναξάριον της ημέρας. Τα περισσότερα εξ αυτών αποτελούν έργο του Αγίου Ρωμανού του Μελωδού, που έζησε περίπου το 494 – 556 μ.Χ. και υπήρξε απαράμιλλος συνθέτης ύμνων! Οι συναξαριστές τού καταλογίζουν 1000 περίπου κοντάκια! (Δυστυχώς τα σωζόμενα δεν ξεπερνούν τα 86 και κάποια από αυτά είναι αμφιλεγόμενης γνησιότητας.)
Πρόκειται περί υμνογραφικούς αδάμαντες, που αποκρυπτογραφούν το μεγαλείο της Βυζαντινής ποίησης και ανάγκασαν τον Οδυσσέα Ελύτη να τοποθετήσει τον Ρωμανό, ως κορυφαίο δημιουργό, ανάμεσα στον Πίνδαρο, το Σολωμό, τον Κάλβο, τον Καβάφη!
Από πλευράς στιχουργικής, ως προς τη δομή, τη μορφή και το περιεχόμενο, οι Ύμνοιαυτοί αποτελούν δείγματα εξαίρετης ποιητικής τεχνικής. Ιδιαιτέρως, η τεχνική εκείνη η οποία κατέστησε προσφιλή τα κοντάκιατου Ρωμανού είναι η διηγηματική απλότητα, ο «ανθρωποποιητικός» τόνος και ο ζωντανός – γλαφυρός διάλογος.
Για να αναπτύξει τη διήγηση και να γεννήσει το διάλογο ο Ρωμανός δεν περιορίζεται στο θέμα του, που έχει λάβει από τις Γραφές ή από συναξάρια. Δημιουργεί ερωταποκρίσεις μεταξύ των προσώπων που πρωτοστατούν, αλλά κάποτε και ο ίδιος παρεισφρέει διαλεγόμενος με κάποιο από τα πρόσωπα και εκφράζοντας συναισθήματα και κρίσεις του.
Δειγματοληπτικά, αναφέρομαι σε κάποια αποσπάσματα από υμνολογικούς διαλόγους του, σχετικά με γεγονότα των οποίων «ανάμνησιν ποιούμεθα» την εβδομάδα των Παθών του Κυρίου.
Μέρος Α΄ (Μεγάλη Τρίτη)
Στον Ύμνο του «Εἰς πόρνην», η αμαρτωλή γυναίκα παρουσιάζεται με μεγάλη φυσικότητα να σπεύδει προς τον πωλητή μύρων για να αγοράσει τα κατάλληλα μύρα, προορισμένα για το Νυμφίο Χριστό. Εκεί λοιπόν, στον«μυροπράτην», εξυμνεί το Χριστό και ομυροπράτης αμφιβάλλει αν αυτή έχει χρήματα για να του πληρώσει το αγοραζόμενο εμπόρευμα. Το σχετικό τμήμα με δυσκολία θα μπορούσε σήμερα να αναγνωσθεί στους ιερούς ναούς, διότι πολύ πιθανόν ο ρεαλισμός του να σκανδάλιζε τους πιστούς…
«(…)Νευροῦται μεν ἡ πιστή, ποιεῖται δε τήν σπουδήν πρός τήν τοῦ μύρου ὠνήν, καί παραγίνεται βοῶσα τῶ μυροπράτῃ:
Γυναίκα: _ Δός μοι, εἰ ἔχεις ἄξιον τό μύρον τοῦ φίλου μου, τοῦ δικαίως φιλουμένου καί καθαρῶς, τοῦ πυρώσαντός μου πάντα καί τούς νεφρούς καί τήν καρδίαν. Μηδέν περί τιμήματος νῦν ἀμφιβάλλεις μοι; εἰ δέοι μέχρι δέρματος καί τῶν ὀστέων μου ἑτοίμως ἔχω τοῦ δοῦναι τῶ σπεύσαντι καί ἐλθόντι καθᾶραι ἐκ τῆς ὕλης τοῦ βορβόρου τῶν ἔργων μου»…
Ὁ δε εἰδώς τῆς σεμνῆς τό θερμόν καί πρόθυμον, φησίν αὐτῆ:
Μυροπράτης: _ Λέξον μοι, τις ἐστιν ὅν ἀγαπᾶς; ὅτι τοσοῦτον σε πρός τό αὐτοῦ φίλτρον θέλγει; Ἆρα οὖν ἄξιον τί τούτου τοῦ μύρου μου;
Παραυτά δε ἡ ὁσία ἦρε φωνήν καί βοᾶ σύν παρρησία τῶ σκευαστῆ τῶν ἀρωμάτων:
Γυναίκα: _ Τί λέγεις μοι, ὦ ἄνθρωπε, ἔχειν τι ἄξιον; Οὐδέν αὐτοῦ ἀντάξιον τοῦ ἀξιώματος∙ οὐκ οὐρανός, οὔτε γαῖα, οὐδ΄ ὅλος τοῦτῳ ὁ κόσμος συγκρίνεται…»
Μετάφραση:
"(...) Η πιστή γυναίκα εμψυχώνεται και βιάζεται να αγοράσει το μύρο και στο μυροπώλη φτάνει λέγοντάς του:
Γυναίκα: «Δος μου, αν έχεις, μύρο αντάξιο του Αγαπημένου μου, που δίκαια και άδολα αγαπώ, Αυτού που πυρπόλησε τα μέλη μου και τα νεφρά και την καρδιά μου. Καθόλου μη διστάζεις για το αντίτιμο που θα σου καταβάλω. Και τη σάρκα μου, αν χρειαστεί, και τα κόκκαλά μου έτοιμη είμαι να τα δώσω, αρκεί κάτι να βρω ν᾿ ανταποδώσω σ᾿ Αυτόν που ήρθε κοντά μου με αγάπη για να με καθαρίσει απὸ τη νέκρα της άσωτης ζωής μου"...
Κι εκείνος, καθώς διάβασε της μετανοιωμένης γυναίκας την εγκάρδια αγάπη και τὴν προθυμία, της λέει:
Μυροπράτης: «Πες μου, Ποιος ειναι Αυτός που αγαπάς, που τόσο πολύ σε μάγεψε και σε έλκυσε στην Αγάπη Του;
Έχει άραγε κάτι αντάξιο του μύρου μου;»
Έχει άραγε κάτι αντάξιο του μύρου μου;»
Κι αμέσως έβγαλε φωνή η αγιασμένη, και μιλάει θαρρετά στον αρωματοποιό:
Γυναίκα: «Ω άνθρωπε, γιατί μου λες, «έχεις κάτι αντάξιο;» Δεν υπάρχει τίποτα που να Του παραβγαίνει στην αξία. Ούτε ο ουρανός ούτε η γη ούτε ο κόσμος όλος μπορεί να συγκριθεί με Αυτόν..."
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.